Sürece dayalı faaliyet tabanlı maliyetleme (sdftm) ve kısıtlar teorisinin entegrasyonu ile lojistik maliyetlerde etkinliğin incelenmesi

Abstract

Teknolojinin gelişimi ile işletmelerin üretim yöntemleri, ürünün sunumu, ürünlerde farklılaşma ve aynı zamanda ürünün müşteriye ulaştırılması gibi birçok konuda devrimsel değişimler yaşanmaktadır. Bu durum işletmelerin daha hassas ve daha doğru maliyet yöntemleri ile çalışmalarını gerekli kılmaktadır. SDFTM bu ihtiyaç doğrultusunda yöneticilerin maliyetleri, daha doğru ve kısa zamanda dağıtmalarının yanında geleneksel maliyet yöntemlerinde dikkate alınmayan atıl kapasite tutarlarını da ortaya koymaktadır. Dolayısıyla yöneticilerin hızlı ve etkili karar almalarını sağlayan bir yöntemdir. SDFTM ile atıl kapasite olarak ortaya konan maliyetler üretim maliyeti değil dönem maliyeti olarak görülür. Böylece ürün maliyetleri daha doğru hesaplanır. SDFTM faaliyet alanlarına göre doğru maliyetleri veriyor olsa da faaliyet alanlarındaki verimliliği kapasite boyutunda ölçememektedir. Bu nedenle faaliyet alanındaki verimliliğin ölçülebilmesi için kısıtlar yöntemi de SDFTM yöntemi ile birlikte kullanılmalıdır. Bu çalışmada, SDFTM ile kısıtlar teorisinin entegrasyonu sürecinde kullanılacak olan verilerin spesifik olması nedeniyle çalışmada örnek olay yöntemi kullanılmıştır. Bu süreçte öncelikle lojistik kargo yöneticileri ile bir ön mülakat yapılarak iş süreçlerinin nasıl yürüdüğü incelenmiştir. Böylece işletmenin faaliyetleri belirlenmiştir. Ayrıca, işletmenin iş yapış süreçleri, detaylı maliyet bilgileri, faaliyetlerin ne kadar sürede tamamlandığı gibi hesaplamalar ya da gözlemler de gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada bir lojistik kargo işletmesinde faaliyet alanlarına göre SDFTM yöntemi ile genel üretim giderlerine yönelik faaliyetler hesaplanmış ve atıl kapasite tespit edilmiştir. İşletmedeki faaliyet alanlarında oluşan teorik ve fiili kapasite arasındaki fark kısıtlar yöntemi ile ölçülerek transfer faaliyet alanında kısıt olduğu tespit edilmiştir. Çalışmada transfer faaliyet alanındaki kısıtın ortadan kaldırılması ile oluşacak yeni teorik kapasiteler bir tablo yardımıyla ortaya konmuş ve verimlilik sağlanmıştır.

Revolutionary changes has been done in many aspects in businesses such as production methods, product supply, product differentiation and delivery of products to the customers with the development of technology. This situation forces businesses to work with more accurate cost methods. By using TDABC (Time-Driven Activity Based Costing), managers not only distributes the costs more accurately and in a shorter time but also calculates idle capacity, which is not taken into consideration in traditional cost methods. Therefore, this method enables managers to take quick and effective decisions. According to the TDABC, idle capacity costs are classified as running expenses, not production costs. Thus, product costs can be calculated more accurately. Although TDABC distributes costs accurately to the activities, it cannot measure the efficiency of the activities in accordance with capacities. That’s why, theory of constraints also should be used together with TDABC method in order to measure the efficiency of each activity. Since all the data that are going to be used at the implementation part of integrating the TDABC and theory of constraints is so spesific, a case study method was chosen as a research method. First, an interview was conducted with the logistics cargo business managers for having an insight how they organize their work processes. This is how activities of the business are formed. In addition to that, work processes, detailed cost informations, activity time durations are taken or calculated by observing the activities. In this research, activities for overhead expenses are calculated by using TDABC method and idle capacity is determined in a logistics cargo business. The difference between theoretical and actual capacity of activities are measured by theory of constraints method and it is determined that there is a constraint in the transfer activity. By eliminating the constraint in the transfer activity, not only efficiency has been achieved but also new theoretical capacities which, are put forward with the help of a table, are calculated.