Taksiciler – uber tartışmasına tüketici gözlüğünden bir bakış: Uber platformunu kullanma ve tavsiye etme niyetini belirleyen etkenler üzerine bir araştırma

Abstract

Son yıllarda etkisi günden güne çoğalarak hissedilen paylaşım ekonomisinin amiral gemilerinden biri olarak nitelendirilen Uber platformu, AirBnb ile birlikte paylaşım ekonomisinin çözümlenmesi amacıyla pek çok bilimsel araştırmaya konu olmakta ve aynı zamanda iş modeli / faaliyetlerine ilişkin medya araçlarında haber olarak yer almaktadır. Ülkemizde kısıtlı bir alanda faaliyetlerini sürdüren Uber, haksız rekabete yol açtığı düşüncesiyle özellikle taksici esnafın zaman zaman tepkilerine maruz kalabilmektedir. Taksici mi Uber mi kim haklı? tartışmalarından sıyrılarak, ülkemizde de yasal niteliği tartışmalı olan bu paylaşım sisteminin kullanıcıları / potansiyel kullanıcıların yaklaşımlarını ortaya koymak bu araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Bu noktadan hareketle internet ortamında yapılan anket çalışmasıyla; sosyal etki, güven, varolan paylaşım davranışları ve beklenen yarar türlerinin Uber sistemini kullanma ve kullanımını tavsiye etme niyeti üzerindeki olası etkileri incelenmektedir. Ülkemizde son yıllarda tartışma konusu olan Uber girişiminin tüketici yönlü değerlendirmesinin yapıldığı bu araştırma sonucunda elde edilecek bulgu ve sonuçların, spesifik bir paylaşım sistemi penceresinden Türkiye’de paylaşım ekonomisinin değerlendirmesine ışık tutması beklenmektedir. Özetle; bu araştırmada yapılan regresyon analizi sonucunda algılanan güven, ikame yararı ve sosyal etki değişkenlerinin Uber kullanma niyeti üzerinde etkisi olduğu belirlenmiştir.

Along with AirBnb, Uber platform that one of the flagships of sharing economy which its effect is growing day by day in recent years, is in many scientific researches with the aim of analysis of sharing economy and media tools with regard to actions / business models. Uber that operates in a limited area of activity in Turkey, is sometimes exposed to reactions of taxi drivers or chambers of taxi due to led to unfair competition. Leaving aside the discussion of “who is right? Taxi drivers or Uber, we examined the opinions of users / potential users of Uber platform. In brief, this study determines the individuals’ behavior (using) intention about Uber and effects of trust, existing sharing behaviors, social effect and expected benefits on Uber using intention. From this point, data is collected with Internet-based survey and it is defined the consumer–oriented view of Uber platform. Findings and results of the study that investigate sharing economy from window of a digital platform is expected to set light to reviews of sharing economy in Turkey. In summary, as a result of the regression analysis, it was determined that the perceived trust, substitution benefit and social impact variables had an effect on the intention to use Uber.