Coronavirüsün (COVİD-19) Üçüncü Yaş Turizmi Üzerindeki Etkileri; Alanya Örneği

Abstract

Üçüncü yaş turizmi veya diğer adıyla yaşlı turizmi, aktif olarak çalışma hayatını tamamlayan ve belli bir yaşın üzerindeki bireylerin tatil amacıyla farklı destinasyonlara gerçekleştirmiş olduğu seyahatler olarak tanımlanır. Kış aylarında Avrupa ülkelerinin soğuk olması, yaşlı bakım maliyetlerinin yüksek olması gibi durumlar göz önüne alındığında, Türkiye’yi üçüncü yaş turizminde avantajlı ülke konumuna getirmektedir. Ancak 2019 yılında ortaya çıkan COVİD-19 pandemisi en çok ileri yaştaki bireyleri etkilemiş hem ulusal hem de uluslararası birçok destinasyonun boş kalmasına neden olmuştur. Literatürde koronavirüsün (COVİD-19) üçüncü yaş turizmi üzerindeki etkileri ile ilgili çalışmalar sınırlıdır. Bu gerekçe ile planlaması yapılan bu araştırmanın amacı, koronavirüsün (COVİD-19) üçüncü yaş turizmi üzerindeki etkilerinin saptanmasıdır. Bu bağlamda, üçüncü yaş turizmi kapsamında Türkiye’yi tercih eden turistlerin COVİD-19 korkusu, seyahat memnuniyetleri ve motivasyonlarının ilişkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Araştırma kesitsel tiptedir. Araştırmanın evrenini Alanya’yı ziyaret eden mental yeterlilikte olan ve çalışmaya katılmayı kabul eden Türkçe, İngilizce, Rusça ya da Almanca anlayabilen ve konuşabilen 65 yaş üstü 428 turist oluşturmaktadır. Araştırmanın minimum örnek büyüklüğü prevalans %50 olarak ve yanılma payı %5 olarak alınmış ve 0.05 yanılgı düzeyinde, 1.000.000 evrene denk gelen 384 olarak belirlenmiştir. Çalışmanın verileri 4 form ile toplandı: “kişisel bilgi formu”, “COVİD-19 korkusu ölçeği”, “seyahat motivasyonu ölçeği” ve “seyahat memnuniyeti ölçeği”. Veriler, 01.12.2022-30.02.2023 tarihleri arasında İngilizce, Rusça, Almanca ve Türkçe olarak hazırlanan anketlerin yüzyüze uygulanması yoluyla toplanmış ve verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler ile Student's t-testi, ANOVA testi, korelasyon ve çoklu regresyon istatistiksel analiz yöntemleri kullanılmıştır. Çalışmaya katılanların %54,7’sı kadın, %56,5’i bekar ve %45,8’i 65-69 yaş aralığındadır (yaş dağılımı 70,64 ± 4,47; min-max 65-89). Katılımcıların %22,2’si Rusya’dan gelmiştir. Katılımcıların COVİD-19 korkusu ölçeği dağılımı 15,359±6,611 (min-max 7-35), seyahat motivasyonu (çekici faktörler) dağılımı 3,960±0,579 (min-max 1-5), seyahat motivasyonu (itici faktörler) dağılımı 3,805±0,609 (min-max 1-5) ve seyahat memnuniyeti dağılımı 4,236±0,668 (min-max 1-5)’dir. Çalışmada, seyahat memnuniyeti yaş ve çocuk durumu; seyahat motivasyonu cinsiyet, medeni durum, sosyal sınıf çocuk durumu ve kronik hastalığı olma; COVİD-19 korkusu medeni durum, eğitim durumu, aile durumu, sosyal sınıf, gelir durumu ve alkol kullanma durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık olduğu belirlendi (p<0.05). Ayrıca çalışmada, seyahat motivasyonu ile seyahat memnuniyeti ile arsında pozitif bir korelasyon belirlenmiş olup, COVİD-19 korkusu ile seyahat motivasyonu ve seyahat memnuniyeti arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmadığı belirlenmiştir. Sonuç olarak, üçüncü yaş turizminde seyahat memnuniyeti ve seyahat motivasyonun, COVİD-19 korkusundan etkilenmediği ancak seyahat memnuniyeti ve seyahat motivasyonun ilişkili olduğu belirlenmiştir. Ayrıca bazı sosyo-ekonomik faktörlerin seyahat motivasyonu ve seyahat memnuniyetinde belirleyici olduğu araştırmanın önemli bir sonucudur. Sonuç olarak, çalışmada üçüncü yaş turizminde seyahat memnuniyeti ve seyahat motivasyonunun COVİD-19 korkusundan etkilenmediği tespit edilmiştir. Ancak seyahat memnuniyeti ile seyahat motivasyonu arasında bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, belirli sosyo-ekonomik faktörlerin hem seyahat motivasyonu hem de seyahat memnuniyeti üzerinde belirleyici bir rol oynaması çalışmanın önemli bir bulgusudur.

Third-age tourism, also known as elderly tourism, is defined as travelling to different destinations for holiday purposes by individuals over a certain age who have completed their active working life. When considering factors such as the cold weather in European countries during winter months and the high costs of elderly care, these conditions position Türkiye as an advantageous destination for third-age tourism. However, the COVİD-19 pandemic that emerged in 2019 affected the most elderly individuals and caused many national and international destinations to remain empty. Studies on the effects of coronavirus (COVİD-19) on third-age tourism are limited in the literature. For this reason, the aim of the research we planned is to determine the effects of coronavirus (COVİD-19) on third-age tourism. In this sense, the relationship between the fear of COVİD-19, travel satisfaction and the motivation of tourists who prefer our country within the scope of third-age tourism was tried to be determined. The study is cross-sectional type. The population of the study consists of 428 tourists over the age of 65 who are mentally competent, can understand and speak Turkish, English, Russian, or German, and have consented to participate in the study. The minimum sample size of the study was determined as 384, which corresponds to a population of 1.000.000, with a prevalence of 50%, a margin of error of 5% and a level of error of 0.05. The study comprises individuals aged 65 years and over who can understand and speak Turkish, English, German and Russian. The data of the study were collected in 4 forms: “personal information form”, “COVİD-19 fear scale”, “travel motivation scale”, and “travel satisfaction scale”. The data were collected through faceto-face administration of questionnaires, available in English, Russian, German, and Turkish between 01.12.2022 and 30.02.2023, and descriptive statistics and Student’s t-test, ANOVA test, correlation and multiple regression statistical analysis methods were used to evaluate the data. Of the participants, 54.7% were female, 56.5% were single and 45.8% were between the ages of 65-69 (70.64 ± 4.47; min-max 65-89). 22.2% of the participants came from Russia. The distribution of participants' fear of COVID-19 scale (min-max 7-35) is 15,359±6,611, travel motivation (pull factors) distribution (min-max 1-5) is 3,960±0,579, travel motivation (push factors) distribution (min-max 1-5) is 3,805±0,609 and travel satisfaction distribution (min-max 1-5) is 4,236±0,668. In the study, it was determined that there is a statistically significant difference between travel satisfaction and factors such as age and child status; travel motivation and factors including gender, marital status, social class, child status, and having a chronic disease; and fear of COVİD-19 in relation to marital status, educational status, family status, social class, income status, and alcohol consumption status (p<0.05). In addition, the study determined a positive correlation between travel motivation and travel satisfaction, and there was no statistically significant relationship between fear of COVİD-19 and travel motivation and travel satisfaction. In conclusion, the study found that travel satisfaction and travel motivation in third-age tourism are not affected by the fear of COVİD-19. However, it was determined that there is a relationship between travel satisfaction and travel motivation. In addition, it is an essential finding of the study that certain socio-economic factors play a determining role in both travel motivation and travel satisfaction.