Çağdaş maliyet yöntemlerinin entegrasyonu ile lojistik maliyetlerde etkinliğin sağlanması: Bir ihracat firmasında uygulama

Abstract

Lojistik gibi dünya ekonomisinde önemli bir yer tutan, rekabetin amansız olduğu, birçok sektörü ve operasyonu birbirine bağlayan bir alanda, doğru ve detaylı maliyet bilgisine olan ihtiyaç teknolojik değişime paralel olarak sürekli artış göstermektedir. Küreselleşme ve bilgi teknolojilerindeki dönüşüm sonucunda tüm sektörlerde olduğu gibi lojistik sektöründe de lojistik faaliyetlerin sadece yerine getirilmesi yetmemekte, bunun doğru şekilde, doğru miktarda, doğru zamanda ve en uygun maliyet ile yerine getirilmesi beklenmektedir. Son derece kapsamlı ve detaylı olan lojistik faaliyetlerin yerine getirilmesi sürecinde işletmeler aynı zamanda ortaya çıkan çok ciddi bir lojistik maliyete de katlanmaktadırlar. Bu lojistik faaliyetlerin etkin bir şekilde yürütülmesi ve işletmeye maliyetinin doğru bir şekilde hesaplanması, maliyet düşürmenin etkin bir şekilde sağlanması işletmeler için büyük önem arz etmektedir. Bu noktada lojistik maliyetlerin hesaplanması ve optimize edilmesinde çağdaş maliyet yöntemleri birlikte kullanılabilmektedir. Türkçe literatürde lojistik maliyetler konusunda çağdaş maliyet yöntemlerinin entegre olarak kullanıldığı bir çalışma bulunmamaktadır. Yapılan çalışma ile çağdaş maliyet yöntemlerinden hedef maliyetleme, değer analizi, kaizen maliyetleme ve kısıtlar teorisinin entegrasyonu sonucunda lojistik maliyetlerin nasıl azaltılacağı vaka analizi yöntemiyle ortaya konulmuştur. İşletme yöneticileri ve lojistik faaliyetlerde çalışan kişiler ile yüz yüze görüşülerek, tüm lojistik süreçler araştırmacı tarafından izlendikten sonra bir model oluşturulmuştur. Ayrıca lojistik faaliyetler ile ilgili tüm çalışanlara (iç müşteri) değer analizi kapsamında lojistik faaliyetleri değerlendirmeleri için bir anket uygulanmıştır. Bu araştırma kapsamında ortaya konan model ile öncelikle hedef maliyetleme ile işletmenin lojistik maliyetlerde maliyet indiriminin toplam tutarı 160.555,13 TL olarak hesaplanmış, değer analizi kapsamında yapılmış olan anket ile faaliyetlerin önem dereceleri belirlenmiştir. Daha sonra kaizen maliyetleme ile hangi lojistik alt faaliyette ne kadar maliyet indirilmesi gerektiği tespit edilmiş ve kısıtlar teorisi kullanılarak işletmenin ambalajlama faaliyetinde sahip olduğu kapasite kısıtı belirlenip ortadan kaldırılarak lojistik maliyetlerin etkinliği sağlanmıştır.

In a field such as logistics that is very crucial for the world economy where severe competition takes place and contains relation with many sectors and connected operations in itself, the need for accurate and detailed cost information is constantly increasing in parallel with technological change. As a result of globalization and progress in information technologies, the expectation from logistic sector is not only to carry out logistics activities but perform optimally in terms of time, line, amount and cost. Companies bear significant logistics cost during the process of carrying out extensive and detailed logistics activities. Therefore, the accurate evaluation of logistics costs is very important for companies in order to ensure cost minimisation. At that point, integration of contemporary costing methods can be a useful tool while evaluating and optimising logistics cost. Research related to logistics cost literature in Turkish, in which contemporary costing methods are used integrally, do not exist. The purpose of the dissertation is to reveal how integration of target costing, value analysis, kaizen costing and theory of constraints decreases logistics cost by using case study method. Researcher has constituted a model after interviews with company managers and logistics personnel and observing all logistics activities process. Moreover, survey that is evaluating logistics activities within the scope of value analysis, has been applied to all staff of logistics department personnel. As a result of application of research model and evaluation of survey, primary by using target costing, 160.555,13 TL logistics cost decrease has been calculated, secondary, the importance level of each logistics activity has been determined. Afterwards, how much cost of sub logistics activities could be decreased has been determined by applying kaizen-costing method. Then, constraints of company's packaging activity has been determined and solved by using theory of constraints, hence, efficiency of logistics cost has been provided.