Sürdürülebilirlik ve ürün kalite performansının tüketici satın alma davranışına etkisi

Abstract

Araştırma kapsamında; Sürdürülebilir ürünlerin kalite performansı aracılığı ile tüketiciler üzerinde satın alma davranışlarını üzerindeki etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Tüketicilere yönelik yapılan çalışmada; veriler rastgele seçilen toplam 313 kişi ile kolayda örnekleme tekniği ile anket formu kullanılarak toplanmıştır. Anketlerden elde edilen veriler, SPSS 21.0 ve AMOS 21.0 programı ile analiz edilmiştir. Çalışma da değişkenler arasındaki nedensel ilişkileri ortaya koymak için yapısal eşitlik modeli kullanılmıştır. Ölçeklerin yapı geçerliğinin belirlenmesi için açımlayıcı faktör analizi, güvenirlik düzeyinin belirlenmesi için cronbach's alfa katsayısı hesaplanmıştır. Ölçeğin faktör analizine uygun olup olmadığını anlamak amacıyla Kmo ve Bartlett testi yapılmıştır. Baron ve Kenny Yöntemi ile yapılan aracılık testi ile ürün kalite performansının tam aracılık rolü ile sürdürülebilir ürün algısının tüketici satın alma davranışını doğrudan etkilediği görülmüştür. Çalışmaya katılan tüketicilerin, sürdürülebilir ürünlerin daha sağlıklı ve yararlı olduğunu düşünmeleri nedeniyle, büyük ölçüde sürdürülebilir ürünleri tercih ettikleri belirlenmiştir. Tüketicilerin yaş aralığı ve eğitim düzeylerine bağlı olarak, kalitenin tüketici davranışları üzerinde etkisi olduğu gözlenmiştir. Tüketicilerin aynı zamanda sürdürülebilir ürünleri satın alırken dikkat ettikleri kriterlerin başında kaliteden sonra fiyata önem verdikleri görülmüştür. Çalışmanın faktör analizi sonuçlarına göre tüketicilerin satın alma kararlarını etkileyen anket formu dört bölümden oluşmaktadır. Çalışmanın ilk bölümü demografik özelliklerden, ikinci bölümü ürün kalite performansından, üçüncü bölümü ise tüketici satın alma davranışından oluşmaktadır. Anketin son kısmı olan dördüncü kısımda ise sürdürülebilirlik ile anket tamamlanmıştır. Araştırmanın amacı, tüketicilerin sürdürülebilirlik ve ürün kalite performansının tüketici satın alma davranışı üzerindeki etkisini araştırmak, sürdürülebilirliğin tüketici satın alma davranışı üzerindeki etkisini araştırmak, ürün kalite performansının sürdürülebilirlik ile tüketici satın alma davranışı arasındaki aracılık etkisinin olup olmadığını tam olarak ortaya koymaktır. Ürün kalite performansına en fazla etki eden değişkenler; ürünün güvenilirliği, ürünün dayanıklılığı ve ürünün tasarımı olduğu bulunmuştur. Ürün kalite performansının tüm tüketici satın alma ölçütlerini pozitif yönde etkilediği görülmüştür. Tüketici satın alma davranışına en çok etki eden iki değişken ise ürünün satış sonrası hizmetleri ve satış danışmanının davranışları olarak bulunmuştur. Sürdürülebilirlikte ekolojiyi dört değişken olumlu yönde etkilemiştir. Bunlar sırasıyla bir ürünün ekolojik avantajları ve dezavantajları hakkında bilgi sahibi olma isteği, tüketici çabasının çevre kirliliğinin önlenmesindeki katkısı, çevre dostu organik etiketli ürünlerin daha fazla satın alınma arzusu ve ürün satın alımında daha sağlıklı ürünlerin tercih edilmesidir. Sürdürülebilirlikte ekolojinin tüm tüketici satın alma ölçütlerini pozitif yönde etkilediği görülmüştür. Sürdürülebilir ürünleri ise iki değişken olumlu yönde etkilemiştir. Bunlar sürdürülebilirlik kavramının toplum için ekonomik büyümeden daha önemli olduğu ve daha sağlıklı ürünler için daha fazla ücret ödeme isteğidir. Sürdürülebilir ürünlerin tüm tüketici satın alma ölçütlerini pozitif yönde etkilediği görülmüştür.