Lojistik ve Taşımacılığın Karbon Ayak İzi: Sistematik Bir Literatür İncelemesi

Abstract

Hızlı sanayileşmeyle yıllar içinde, sera gazı emisyonlarının büyük ölçüde artması ve bu gazlar içinde karbondioksitin en yüksek orana sahip olması karbon ayak izinin moda bir kavram değil, bir gerçeklik olduğunu ortaya koymuştur. Karbon ayak izi, bir faaliyetin ya da ürünün doğrudan ya da dolaylı olarak sebep olduğu karbondioksit (CO2)emisyonlarının kümülatif miktarı olup, birçok sektörde karbon emisyonlarını belirlemek için bu kavram kullanılmaktadır. Lojistik ve taşımacılık, dünyada en fazla CO2 üreten sektörlerin başında gelmektedir. Bu çalışmanın amacı, kapsamlı ve sistematik bir literatür taraması yoluyla lojistik ve taşımacılık karbon ayak izinin yapısına, sınırlarına ve gelişim eğilimine yönelik kavramsal bir çerçeve sunmaktır. Sistematik literatür çalışmaları bir veya birkaç veri tabanı dikkate alınarak yapılmakta olup, bu çalışmada Web of Science (WoS) veri tabanında yer alan makaleler kullanılmıştır. Çalışma kapsamında WoS veri tabanından ilk arama sonucu 373 makaleye ulaşılmış, bu çalışmanın dahil etme ve hariç tutma kriterleri olan başlık, özet ve anahtar kelimelerin incelenmesi sonucunda, 24 çalışma örnekleme dahil olmuştur. İncelenen çalışmaların sonucunda lojistik ve taşımacılık karbon ayak izi konusunun 2010'dan itibaren çalışıldığı, çalışmaların çoğunun gelişmiş ülkelerde yayınlandığı, çalışmalarda nicel yöntemlerin daha fazla tercih edildiği ve ağırlıklı olarak vaka analizleri, model ya da yöntem geliştirilerek karbon ayak izinin hesaplanmaya çalışıldığı, konunun yeni olması ve maliyetlerinin nispeten yüksek olması nedeniyle karbon ayak izinin uygulama kısmının sektörde tam olarak oluşturulamadığı, uluslararası lojistik ve taşımacılığın karbon ayak izi ve gelişmekte olan ülkelerde sürdürülebilir lojistik ve taşımacılık karbon ayak izi ile ilgili sınırlı sayıda çalışma olduğu, lojistik ve taşımacılık karbon ayak izinin sosyal etkilerini inceleyen çalışmaların olmadığı bulgusuna varılmıştır. Bu çalışma, araştırma alanındaki üretilen mevcut bilgi ve bulgular hakkında sistematik bir şekilde fikir verebilecek ve gelecekteki araştırmalar için bir rehber görevi görebilecektir.