Amerikan Dış Politikasında Jeopolitiğin Önemi

Abstract

Amerika Birleşik Devletleri’nin, Dünya üzerindeki hegemonyasının başlangıcı olarak kabuledebileceğimiz İkinci Dünya Savaşı sonrasından günümüze kadar temel hatları itibariyledeğişmeyen bir Avrasya stratejisi bulunmaktadır. Söz konusu stratejinin temellerini Nicholas J.Spykman İkinci Dünya Savaşı’ndan önce oluşturmuştur ve bu strateji günümüze kadar fazlacadeğişmeden gelmiştir. Spykman’ın temelde dile getirdiği, Amerikan Dış Politikası’nın vegüvenliğinin, coğrafi unsurlara göre planlanması gerekliliğidir. Soğuk Savaş dönemi boyuncaSpykman’ın jeopolitik teorisi bağlamında hareket eden ve Amerikan hegemonyasının sürdürülmesibakımından da başarıya ulaştığına kanaat getirebileceğimiz söz konusu strateji, SSCB’nin çöküşüile birlikte farklı bir boyuta doğru evrilmeye başlamıştır. Avrasya’da tekrar baskın bir gücün ortayaçıkması Çin’in ekonomik olarak güçlenmesi ile birlikte gündeme gelmiştir. Çin’in Kuşak-YolProjesi, doğusundaki birkaç rotadan hareketle, Spykman’ın çok önem verdiği Kenar Kuşak bölgesinitakip ederek Avrupa’ya ulaşmayı hedeflemektedir. Bu bağlamda Çin’in söz konusu projesiAmerikan hegemonyasına güncel en büyük tehditlerden birisi olarak değerlendirilebilir. Zira KuşakYol Projesi Avrasya bölgesini önce ekonomik ve sonra da beklenen üzere siyasi olarak istikrarakavuşturacak potansiyeli barındırmaktadır. Dolayısıyla ABD’nin Avrasya’dan dışlanması ve Çin’inön plana çıkması Amerikan hegemonyasının kaybedilmesi anlamına gelecektir. Bu bağlamdagünümüzde yaşanan siyasi gerginliklerin Spykman’ın belirttiği Kenar Kuşak özelinde olmasıtesadüften öte ABD ve Çin arasında yaşanan çetin mücadelenin yansımaları olarak görülebilir. Bumakalenin amacı, yaklaşık bir asır önce Amerikan dış politikasını şekillendiren Spykman’ınjeopolitik teorisinin günümüzde hala geçerli olup olmadığını, diğer jeopolitik teorisyenlerin de alanasunduklarıyla karşılaştırarak değerlendirmektir. Anahtar Kelime: