Yeni Ekonomi Sosyolojisinde Sosyal Yapı: Eleştirel Gerçekçi Bir Kritik

Abstract

Bu çalışmanın amacı; iktisat bilimini toplumla olan bağını kopardığı gerekçesiyle eleştiren ve bu bağı tekrar kurduğunu iddia eden Yeni Ekonomi Sosyolojisinin, sosyal yapı ontolojisinin yetersiz olduğunu ileri sürmektir. Yeni Ekonomi Sosyolojisinin, sosyal yapı kavramsallaştırması, kişiler arası ilişkiler olarak algılanan “sosyal ağlar” aracılığıyla açıklanmaktadır. Bu açıklama biçimi, sosyal gerçekliğin katmanlı ve tabakalaşmış yapısını göz ardı etmesi nedeniyle, analiz ampirik düzeyle sınırlanmış, indirgemeci bir analizdir. Çünkü sosyal gerçeklik yalnızca ampirik düzeyi değil reel ve aktüel düzeyleri de içermektedir. Eleştirel Gerçekçilik yaklaşımında ise sosyal yapılar, toplumda görülen olguları üreten mekanizmaların bulunduğu, sosyal gerçekliğin derin boyutunu oluşturur. Sosyal yapılar, sosyal ilişkileri ve pratikleri üreten ve ürettiklerine indirgenemeyen bir yapıdır. Bu indirgenemezlik, sosyal yapının, kişiler arası sosyal ilişkilerle veya sosyal ağlarla özdeş olmadığını gösterir. Sosyal yapılar, kişilerin eylemlerini mümkün kılan ve yine kişilerin eylemleriyle dönüştürme imkanına sahip olduğu ve ontolojik olarak kişilerden ve aralarındaki ilişkilerden/pratiklerden önce var olan yapılardır. Çalışma, iktisadi ve sosyal teori için gerekli sosyal yapı kavramsallaştırmanın, Eleştirel Gerçekçilik yaklaşımı tarafından sunulduğunu ileri sürmektedir.