Özel okul öğretmenlerinin örgütsel mutluluk ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki

Abstract

Araştırmada özel okul öğretmenlerinin örgütsel mutluluk ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada, karma yöntem desenlerinden açıklayıcı sıralı karma desen kullanılmıştır. Araştırmanın nicel boyutunun örneklemin belirlenmesinde seçkisiz örnekleme yöntemlerinden basit seçkisiz örnekleme yöntemi tercih edilmiş olup örneklem 299 öğretmenden oluşmuştur. Veri toplama aracı olarak nicel verilerin toplanması sürecinde örgütsel mutluluk ölçeği ile örgütsel bağlılık ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde standart sapma, frekans, yüzde, aritmetik ortalama, çoklu doğrusal regresyon analizi, pearson korelasyon katsayısı, parametrik testlerden ilişkisiz örneklemler için t-testi, ilişkisiz örneklemler için tek faktörlü varyans analizi ile parametrik testlerin varsayımlarının karşılanamaması durumunda parametrik olmayan testlerden Mann Whitney U testi ve Kruskal Wallis testleri kullanılmıştır. Araştırmanın nitel çalışma grubunu belirlemek için amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu kapsamda farklı görev ve branşlardan toplam sekiz gönüllü öğretmen çalışma grubuna alınmıştır. Nitel verilerin çözümlenmesinde hem içerik analizi hem de betimsel analiz kullanılmıştır. Özel okul öğretmenlerinin örgütsel mutluluğa ilişkin görüşleri nicel bulgular açısından değerlendirildiğinde; olumlu duygular ile potansiyeli gerçekleştirme puanlarının yüksek olduğu; olumsuz duygular boyutunda ise göreceli olarak düşük olduğu görülmektedir. Bu bağlamda öğretmenlerin okullarında mutlu oldukları söylenebilir. Örgütsel bağlılık düzeylerinin ise orta seviyede olduğu görülmektedir. Özel okul öğretmenlerinin cinsiyet, branş, okul türü, öğrenim durumu ve çalışma sürelerine göre örgütsel mutluluk alt boyutlarında anlamlı fark bulunmamıştır. Örgütsel bağlılık alt boyutlarında ise cinsiyet ve öğrenim durumuna göre anlamlı bir farklılık bulunmazken branş, okul türü ve çalışma süresi değişkenine göre anlamlı fark bulunmuştur. Örgütsel mutluluğun alt boyutlarından olumlu duyguların ve potansiyelin gerçekleştirilmesinin tüm örgütsel bağlılık alt boyutları (duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif bağlılık) ile pozitif anlamlı bir ilişkiye sahip olduğu görülmüştür. Örgütsel mutluluğun alt boyutlarından bir diğeri olan olumsuz duyguların ise diğerlerinin tersine tüm örgütsel bağlılık alt boyutları (duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif bağlılık) ile negatif anlamlı bir ilişkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Bu bağlamda öğretmenlerin okullarına karşı olumlu duygular hissedip mutlu olduklarında okullarına karşı bağlılıklarının da artacağı söylenebilir. Örgütsel mutluluk ve örgütsel bağlılığa ilişkin regresyon analizi sonuçları incelendiğinde; örgütsel mutluluğun tüm alt boyutlarının (olumlu duygular, olumsuz duygular, potansiyelin gerçekleştirilmesi) birlikte örgütsel bağlılığın alt boyutları olan duygusal bağlılık, devam bağlılığı ve normatif bağlılığı anlamlı şekilde yordadığı görülmektedir. Özel okul öğretmenlerinin örgütsel mutluluk ve örgütsel bağlılıkları ile ilgili düşünceleri ise nitel bulgular bağlamında değerlendirildiğinde öğretmenlerin çalıştıkları okullara karşı olumlu duygular hissettikleri görülmüştür. Öğretmenlerin okulda mutluluğunu etkileyen faktörlerin başında eğitim- öğretim faaliyetleri içinde yer alan çalışmaların geldiği görülmüştür. Ayrıca öğretmenleri motive edici çalışmaların yapılmasının okulda mutluluğunun arttırılması için önemli olduğu görülmüştür. Öğretmenlerin örgütsel bağlılıkların sağlanması için öğretmenlerin çalıştıkları kuruma karşı duygusal bağlılıklarının arttırılması gerekmektedir. Ayrıca öğretmenlerin çalıştıkları okullara bağlılıklarını arttıran diğer faktörler; çalıştıkları okullarda öğretmenleri mutlu edecek çalışma ortamlarının hazırlanması, maaşlarının zamanında ödenmesi ve meslektaşlar ile olumlu ilişkiler içinde olmaları şeklinde ifade edildiği görülmüştür.

Within the scope of the study, it was tried to determine the relationship between the organizational happiness and organizational commitment of private school teachers. The explanatory sequential mixed design, one of the mixed method design, was used in the study. The simple random sampling method, one of the random sampling methods, was used in the determination of the sample of the quantitative dimension of the research, and the sample consisted of 299 teachers. The quantitative data were collected using the Organizational Happiness Index (OHI) and the Organizational Commitment Scale. In the data analysis, standard deviation, frequency, percentage, arithmetic mean, multiple linear regression analysis, the Pearson's correlation coefficient, t-test for independent t-test and one-way ANOVA for independent samples, and in case of the failure to meet assumptions of parametric tests, the Mann-Whitney and the Kruskal-Wallis tests were used. The maximum variation sampling method, one of the purposive sampling methods, was used to determine the qualitative study group of the research. In this context, a total of eight volunteer teachers from different tasks and branches were included in the study group. Both content analysis and descriptive analysis were used to analyze qualitative data. When the private school teachers' opinions related to organizational happiness were evaluated in terms of quantitative findings; it was seen that teachers' scores of realizing their potential with positive emotions were high, while it was relatively low in terms of negative emotions. In this context, it can be said that teachers are happy in their schools. Their organizational commitment levels were found to be partially higher than the medium level. No significant difference was found in the organizational happiness sub-dimensions of private school teachers by gender, branch, school type, educational status and working time. In organizational commitment sub-dimensions, on the other hand, while no significant difference was found by gender and educational status, a significant difference was found by the variables of branch, school type and working time. It was found that positive emotions and realization of potential, which are sub-dimensions of organizational happiness, have a positive significant relationship with all sub-dimensions of organizational commitment (emotional commitment, continuance commitment, and normative commitment). Negative emotions, another sub-dimension of organizational happiness, were found to have a negative significant relationship with all sub-dimensions of organizational commitment (emotional commitment, continuance commitment, and normative commitment), unlike the others. In this context, it can be said that teachers' commitment to their schools will increase when they feel positive and happy with their schools. When the results of the regression analysis regarding organizational happiness and organizational commitment were examined; it was seen that all sub-dimensions of organizational happiness (positive emotions, negative emotions, realization of potential) together significantly predict emotional commitment, continuance commitment and normative commitment which are sub-dimensions of organizational commitment. In this case, in order for increasing the organizational commitment of private school teachers; to make them happier in their schools, and to prepare environments where they can realize their potential are also very important in removing their negative emotions. When the thoughts of private school teachers about organizational happiness and organizational commitment were evaluated in the context of qualitative findings; it was observed that teachers have positive feelings towards the schools they work in. It was found that the primary factor affecting teachers' happiness at school is the studies included in the educational activities. Besides, it was observed that motivating the teachers is important for increasing their happiness in the school. In order to ensure teachers' organizational commitment, teachers' emotional commitment to the institution they work for should be increased. In addition, other factors that increase teachers' commitment to the schools they work in were stated as the factors such as preparing working environments that will make teachers happy in their schools, timely payment of their salaries, and having positive relationships with colleagues.