Covid-19 salgının bitcoin ve diğer finansal piyasalar ile ilişkisi üzerine bir inceleme

Abstract

Bu çalışma ile 2019 Aralık ayında Çin Halk Cumhuriyeti’nde ortaya çıkan ve 13 Ocak 2020 tarihinde Covid-19 olarak tanımlanan virüsün tüm Dünya’yı etkilemesi sonucunda, finansal piyasalarda yaşanan kırılma ve değişikliklerin incelenmesi amaçlanmaktadır. Salgın öncesi dönemde yapılan eş bütünleşme analizi sonrası West Texas Ham Petrol fiyatı (WTI), Bitcoin (BTC) ve Euro/Dolar paritesi (EUR) değişkenlerinin aralarında eş bütünleşme ilişkisi olmadığı görülürken, salgın sonrası dönemde ise üç değişken arasında anlamlı bir eş bütünleşme hareketi olduğu belirlenmiştir. Yani, salgın öncesi aralarında eş bütünleşik bir hareket olmayan BTC, EUR ve WTI arasında ortak bir davranış şekli gelişmiş ve eş bütünleşik hareket etmeye başlamışlardır. Salgın öncesi ve sonrası seriler açısından ortalamaların önemli ölçüde değiştiği ve WTI’daki değişimin BTC’de değişimin bir nedeni olduğu, bunun yanı sıra EUR’daki değişiminde WTI fiyatının da bir değişikliğe neden olduğu görülmüştür. Ayrıca yapısal kırılmalı birim kök testlerinden Zivot-Andrews birim kök testi sonucunda, hem WTI hem BTC hem de EUR için covid-19 salgını başlangıcında her hangi bir yapısal kırılma olmadığı sonucuna varılmıştır. İlerleyen dönemde, söz konusu değişkenlerin birbirleriyle olan ilişkilerinin incelenmesi, gerçekleşen dönüşümün devamlılığını anlayabilmek açısından oldukça önemlidir.

The aim of this study is to examine the breaks and changes in the financial markets, which emerged in the Republic of China in December 2019 and identified as Covid-19 on January 13, 2020. After the cointegration analysis conducted in the pre-epidemic period, it was observed that the variables of West Texas Crude Oil price (WTI), Bitcoin (BTC) and Euro / Dollar parity (EUR) did not have a cointegration relationship between them. In the post-epidemic period, it was observed that there was a significant cointegration movement between the three variables. In other words, before the outbreak, a common behavior between BTC, EUR and WTI, which were not co-integrated among them, developed and co-integrated began to act. It has been observed that the averages have changed significantly in the series before and after the outbreak and that the change in WTI is a reason for the change in BTC. In addition, it was observed that the WTI price caused a change in the change in EUR. In addition, as a result of the Zivot-Andrews unit root test, one of the unit root tests with structural breakage, it was concluded that there was no structural break at the beginning of the covid-19 outbreak for both WTI, BTC and EUR.In the following period, examining the relationship of these variables with each other is very important in order to understand the continuity of the transformation that occurs