Econometric analysis of the incentives problem in terms of indirect and direct tax policies which applied in the post-1980s period in Turkey

Abstract

In the post-1980 period, liberalization breakthroughs in the world have gained momentum. New policies have been developed through direct taxes and indirect taxation in the international arena. While direct tax and indirect taxation were close to each other in distribution, they started to move away from each other in the period after 1980. While direct taxes are increasing, especially in developed countries, indirect taxes are more prevalent in developing countries. Direct and indirect taxes, which are different from each other in terms of their effects, have entered into inter-country interaction as a policy preference in the post-1980 period and it has been tried to be harmonized with each other under the influence of globalization movements. Considered in terms of its effects, it has been discussed among various economic schools. The first theory of indirect and direct taxation was introduced in the classical economic school. The concept of the invisible hand that exists in the economy explains the fact that the markets come into balance automatically. It has been stated that direct taxation will affect economic growth or national income in the negative direction. This view is also called the incentive problem, which argues that indirect taxation will affect economic growth or national income positively. If an economy has an incentive problem, it will result in avoiding direct taxes in the economy. Besides, it will lead to indirect taxation.

1980sonrası dönemde Dünya’da meydana gelen liberalleşme atılımları hız kazanmışolup uluslararası alanda doğrudan vergiler ve dolaylı vergilere yönelik yenipolitikalar geliştirilmiştir. Doğrudan vergiler ve dolaylı vergiler dağılımolarak birbirlerine yakınken 1980 sonrası dönemde birbirlerinden uzaklaşmayabaşlamıştır. Özellikle gelişmiş ülkelerde doğrudan vergiler artırılırkengelişmekte olan ülkelerde dolaylı vergiler daha fazla ön planda tutulmuştur.Etkileri bakımından birbirlerinden farklı olan doğrudan ve dolaylı vergiler 1980sonrası dönemde bir politika tercihi olarak ülkelerarası etkileşime girmiş veküreselleşme hareketlerinin etkisiyle birbirleri ile uyumlu hale getirilmeyeçalışılmıştır. Etkileri bakımından dikkate alındığında iktisadi okullararasında tartışmaya konu edilmiş olmakla beraber dolaylı ve doğrudan vergilereilişkin ilk teori Klasik iktisadi ekol döneminde ortaya atılmıştır. Ekonomidemevcut bulunan görünmez el kavramı piyasaların kendiliğinden dengeye gelmesiniaçıklarken doğrudan vergilerin ekonomik büyüme veya milli gelir üzerindeolumsuz yönde etki edeceği ifade edilmiştir. Bu durumun yanı sıra dolaylıvergilerin ekonomik büyümeyi veya milli geliri olumlu yönde etkileyeceğinisavunan bu görüş müşevvik sorunu olarak adlandırılmıştır. Şayet müşevvik sorunununvarlığı ekonomide doğrudan vergilerden kaçınılması gerekliliğini ortaya koyacakolup dolaylı vergilere yönelmesi gerekliliğini açıklamaktadır.