Üniversite öğrencilerinin stresle başa çıkma stratejileri: Bilişsel esneklik ve öz-düzenlemenin rolü

Abstract

Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinde bilişsel esneklik, özdüzenleme ve stresle başa çıkma stratejileri arasındaki ilişkilerin incelenmesi ve bilişsel esneklik ile öz-düzenleme değişkenlerinin başa çıkma stratejilerini yordayıcılığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, Türkiye’deki çeşitli üniversitelerde eğitim alan 312’si kadın (%66.3), 160’ı erkek (%33.7) toplam 472 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında, Bilişsel Esneklik Envanteri, Öz-Düzenleme Ölçeği ve Stresli Durumlarla Başa Çıkma Envanteri Kısa Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde, betimsel istatistikler, Pearson korelasyon katsayısı ve çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, bilişsel esneklik ile öz-düzenleme arasında pozitif yönde orta düzeyde ilişki bulunmuş ve her iki değişkenin de çözüme dönük başa çıkma ile pozitif yönde, duygusal başa çıkma ile negatif yönde ilişkili olduğu görülmüştür. Buna karşın, kaçınmacı başa çıkma ile bilişsel esneklik ve öz-düzenleme arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Çözüme dönük başa çıkmanın yordanmasına ilişkin yapılan analiz sonuçlarına göre modelin bir bütün olarak anlamlı olduğu ve modelde yer alan bilişsel esneklik ve öz-düzenleme değişkenlerinin çözüme dönük başa çıkmadaki toplam varyansın %55’ini açıkladığı görülmüştür. Duygusal başa çıkmanın yordanmasına ilişkin yapılan analiz sonuçlarına göre ise, modelin bir bütün olarak anlamlı olduğu ve modelde yer alan bilişsel esneklik ve öz-düzenleme değişkenlerinin, duygusal başa çıkmadaki toplam varyansın %15’ini açıkladığı görülmüştür. Sonuçlar alan yazın ışığında tartışılmış ve ruh sağlığı alanında çalışanlara ve araştırmacılara önerilerde bulunulmuştur.

The main aim of the current study is to examine the relationships among cognitive flexibility, self-regulation and coping strategies in university students and to investigate the predictive roles of cognitive flexibility and self-regulation on coping strategies. The participants of this study comprised 478 undergraduates (66% female and 33% male) from universities across the country. To collect data Cognitive Flexibility Inventory, Self-Regulation Scale and Coping Inventory for Stressful Situations-Short Form were applied as measures. Descriptive statistics, Pearson correlation coefficient, independent samples t-test and multiple regression analysis were used in analyses of the data. The results have shown that there is a positive relationship between cognitive flexibility and self-regulation and both variables are correlated with task-oriented coping in a positive way and emotional coping in a negative way. On the other hand, avoidant coping have no correlation with cognitive flexibility and self-regulation. The findings from the multiple regression analysis in order to reveal what extent to cognitive flexibility and self-regulation together predict task-oriented coping have indicated that the model as a whole is meaningful and the variables in the model explain 55% of the total variance in task-oriented coping. The findings from the multiple regression analysis in order to reveal what extent to cognitive flexibility and self-regulation together predict emotional coping have indicated that the model as a whole is meaningful and the variables in the model explain 15% of the total variance in emotional coping. The research findings have been discussed in the light of the literature, and some suggestions have been proposed for mental health experts and researchers.