19. yüzyılın son çeyreğinde İngiliz gezgin'in gözlemlerine göre bir yörük beyi

Abstract

Türk topraklarında 19. yüzyılda çok sayıda gezgin çeşitli amaçlarla dolaştığı gibi bunlardan birisi de Edwin John Davis’tir. İngiliz vatandaşı olan gezgin, İskenderiye’deki İngiliz okulu ve askeri birliğinde piskopos olarak görev yapar. Bu görev sırasında 1875 yılında Türkiye’nin Akdeniz ve İç Anadolu Bölgesinin bir kısmını gezer. Gezip gördüğü yerler ile ilgili hemen hemen birçok konuda bilgiler verir. Genellikle gözlemlerini olduğu gibi aktarmaya çalışır ancak bazen değerlendirmelerinde ikilem içerisinde kalır ve oryantalist bakış açısından kurtulamaz. Gezi yolu üzerinde gördüğü Yörükler hakkında bilgiler verirken, yolculuğu boyunca köylerden ziyade Yörüklerin bulunduğu çadırlarda konakladığını belirtir ve buna neden olarak da temizlik, misafirperverlik ve insan ilişkilerini gösterir. Çıktığı yolculukta, Karaman’dan Mersin’e dönerken İbrala’dan sonra Karakuyu Yaylası’nda misafir olduğu Bahşiş Yörükleri Beyi Mustafa Tekerlek hakkında verdiği bilgiler dönem içerisinde o yörede yaşayan Yörüklere dair sosyo-ekonomik bakımdan olduğu kadar idareciler ile Yörükler arasında yaşanan çatışmalar bakımından da önemli veriler içerir. Yine Yörük Beyi’nin, yaşadığı yörede, Yörüklerin oynadığı role ilişkin önemli değerlendirmeleri bulunur.

A great number of travelers, one of whom is Edwin John Davis, wandered in Turkish lands for various purposes in the 19th century. The traveler who is British serves as a bishop in the British school and the military unit in Alexandria. During this task, he visits some of the Mediterranean and Central Anatolia regions of Turkey in 1875. He gives information about almost everything that he has visited. He usually tries to convey his observations objectively, but sometimes he falls into the dilemma in his evaluations and cannot escape from the orientalist point of view. While giving information about the Yoruks that he saw on the excursion road, he states that he stayed in the tents with the Yoruks rather than the villages during his journey. He states the reason for it as the cleanliness, hospitality and human relations of the Yoruks. On his journey from Karaman to Mersin, he gives information about Mustafa Tekerlek, the Chef of Bahşiş Yoruks, by whom he was guested in Karakuyu Plateau after İbrala. His information contains significant data about socio-economic aspects of the Yoruks living in the region in that period and the conflicts between the administrators and the Yoruks. He, again, makes significant evaluations about the role of the Yoruks in their region where the chef of the Yoruks lives.