Türkçe öğretmenlerinin sınıf içi dinleme eğitimi uygulamalarında karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunlara yönelik çözüm önerileri

Abstract

Sosyal bir varlık olarak çevresiyle sürekli iletişim halinde olan insanoğlunun günlük hayatta en sık kullandığı dil becerisi dinlemedir. Türkçe öğretiminin temel öğrenme alanlarından biri olan dinleme, okullarda öğrencilerin de en çok kullandıkları öğrenme şeklidir. Dolayısıyla geliştirilmesi gereken bir beceri olarak öne çıkmaktadır. Türkçe derslerinde dinleme becerisi kazandırmaya dönük uygulamalarda öğrencinin kendisinden, öğretmenden, kullanılan metinden, ortamdan ve diğer sorunlardan kaynaklanan kimi sorunlarla karşılaşılmaktadır. Bu araştırmada Türkçe öğretmenlerinin sınıf içi dinleme eğitimi uygulamalarında karşılaştıkları sorunlar ve bu sorunlara yönelik çözüm önerilerini tespit etmek amaçlanmıştır. Nitel özellikteki bu araştırma, olgubilim desenine uygun yapılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme formuyla elde edilen veriler, içerik analiziyle değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre dinleme eğitiminde karşılaşılan sorunlar dinleme öncesi, sırası, sonrası olarak üç kategoride incelenmiş olup tüm aşamalarda alt kategoriler içinde sorunların daha çok öğretmen ve öğrenciden kaynaklandığı görülmüştür. Öğrencilerden kaynaklanan sorunlar arasında dinleme öncesinde dikkat eksikliği, ilgisizlik gürültü; dinleme sırasında dikkatini uzun süre toplayamama, not almayı bilmeme, yönergelere uymama; dinleme sonrasında etkinliklere katılmama öne çıkmaktadır. Öğretmenden kaynaklanan sorunlar arasında dinleme öncesinde hedeften haberdar etmeme, öğrenciyi derse güdüleyememe, konunun yaşamla ilişkilendirilmemesi; dinleme sırasında uygun stratejiyi kullanmama, yönergelere yer vermeme, dinleme sonrasında dinlemeyi ölçmede yetersizlik, kitaptaki etkinliklerin dışına çıkmama gibi sorunlar dikkat çekmektedir. Araştırmaya katılan Türkçe öğretmenleri öğrenciye, öğretmene, metne ve diğer sorunlara yönelik toplam frekansı 115 olan 66 çözüm önerisi ileri sürmüşlerdir. En fazla çözüm önerisi ise öğretmenden kaynaklanan sorunlara yönelik (%79,13) olmuştur.

As a social entity, listening is the most frequently used language skill of mankind in daily life. Listening, which is one of the basic learning areas of Turkish language teaching, is the most commonly used learning style in the schools. Therefore, it stands out as a skill to be developed. Some problems arise from the student himself, the teacher, the text used, the environment and other problems in the practices to gain listening skills in Turkish language courses. In this study, it was aimed to determine the problems faced by Turkish language teachers in classroom listening training practices and solution offers to these problems. This study, which is a qualitative research, was designed as a phenomenological approach. The data obtained through the semi-structured interview form were evaluated by content analysis. According to the results of the study, the problems encountered in listening training practices were examined in three categories as pre-listening, during and after listening, and it was observed that the problems were mostly caused by teachers and students in the sub-categories at all stages. Among the problems caused by the students were the lack of attention before listening, indifference, noise; not being able to concentrate for a long-time during listening, not knowing how to take notes, not following the instructions; and not attending the activities after listening. The problems caused by the teacher include not informing about the objective, not being able to motivate the student to the lesson, not being related to life before listening; problems such as failure to use appropriate strategies, lack of instructions during listening, inability to evaluate listening, and not going out of activities in the book after listening. Turkish language teachers who participated in the study proposed 66 solutions with a total frequency of 115 for students, teachers, texts and other problems. The most suggested solution was for the problems arising from the teacher (79.13%).