Türkiye Maarif Vakfı tarafından hazırlanan çocuklara yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarının kültür etkileşimi açısından incelenmesi: Ortaokul örneği

Abstract

Türkiye'nin son yıllardaki kültür ve eğitim diplomasisi faaliyetlerinin yaygınlaşması sonucunda her yaş grubundan Türkçe öğrenmek isteyen birey sayısı artmıştır. Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminin incelendiği çalışmalarda çocuklara yabancı dil olarak Türkçe öğretimi alanındaki çalışmaların son derece sınırlı olduğu görülmektedir. Çocuklara yabancı dil öğretiminde dört temel dil becerisinin ve dil bilgisi kurallarının öğretilmesinin yanında kültürün de etkileşim yoluyla verilmesi gerekmektedir. Çocuklara yabancı dil olarak Türkçe öğretimi sürecinde en kolay ulaşılan ve en çok kullanılan materyallerin başında ders kitapları gelmektedir. Ders kitaplarında dört temel dil becerisinin verilmesi amacıyla hazırlanan etkinliklerin ve görsellerin kültür unsurları aracılığıyla nasıl aktarıldığı önemli bir konudur. Bu araştırmanın amacı, çocuklara yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan Maarif Türkçe (Ortaokul A1-A2.1) ders kitaplarında yer alan kültür etkileşimi unsurlarının tespit edilmesi olarak belirlenmiştir. Nitel bir araştırma özelliği gösteren bu çalışmada ilgili ders kitaplarındaki görsel ve sözel unsurlar, kültür etkileşimi bağlamında doküman incelemesi tekniği kullanılarak tespit edilmiştir. Çalışmada veri toplama aracı olarak yedi ana başlık ve alt ögelerden oluşan bir form (Kültür Etkileşimi Ögeleri Tespit Formu) kullanılmıştır. İnceleme sonucunda A1 seviyesi ders kitabında 178 görsel kültür unsuru, 276 sözel kültür unsuru; A2.1 ders kitabında 134 görsel kültür unsuru, 290 sözel kültür unsuru tespit edilmiştir. Kültür unsurlarının veriliş şekilleri değerlendirildiğinde kitapta hem Türk kültürüne ait unsurların hem de kaynak kültürlere ait unsurların etkileşim bağlamında verildiği görülmektedir.

As a result of the widespread use of Turkey's cultural and eeducational diplomacy activities in recent years, the number of individuals from all age groups who want to learn Turkish has increased. In studies examining the teaching of Turkish as a foreign language, it is seen that studies in the field of teaching Turkish as a foreign language to children are extremely limited. In teaching language to children, culture should be taught as a skill in addition to the four basic language skills and grammar rules. Textbooks are among the most easily accessible and mostly used materials in the process of teaching Turkish as a foreign language to children. It is also an important issue how cultural elements are presented as well as visuals and activities prepared to teach the four basic language skills in textbooks. For this reason, the subject of this research was determined as determining the cultural interaction elements in the Maarif Turkish Secondary School A1-A2.1 textbooks used in teaching Turkish as a foreign language to children. In this study, qualitative research method was used and visual and verbal cultural elements in the textbooks were identified using the document analysis technique. Visual and verbal cultural elements in the textbooks were identified and evaluated using a scale consisting of seven main headings and sub-items. As a result of the review, there are 178 visual cultural elements and 276 verbal cultural elements in the A1 level textbook; In the A2.1 textbook, 134 visual cultural elements and 290 verbal cultural elements were identified. When the way of presenting cultural elements is evaluated, it is seen that both elements of Turkish culture and elements of source cultures are given in the book.