Gazipaşa evleri

Abstract

Antalya?nın Gazipaşa İlçesi yüzyıllar boyu toplumlara ev sahipliği yapmış ve yerleşim görmüş bir ilçedir. Bu çalışmada, Gazipaşa yöresi geleneksel ev mimarisi hem plan yönünden hem de bu evlerin oluşumuna etki eden yöresel, kültürel, ekonomik, coğrafi ve inanç gibi çeşitli değişkenler düşünülerek ele alınmıştır. Çalışmada, Gazipaşa İlçesinde bulunan tescilli ve tescilsiz geleneksel yapıda konutlar ve bunlardan kırsal ve merkezde görece nitelikli olanlar seçilerek, ilçe merkezinde beş, kırsal bölge olan Hasdere?de beş adet konutun plan, malzeme, yapım tekniği, cepheleri incelenmiştir. Yapıların plan tipolojileri çıkarılmış, fotoğraflanarak belgelenmiştir. Bu çalışmada, Gazipaşa evlerinin geleneksel konut mimarisi tipolojileri içerisindeki yeri araştırılmıştır. Yörede yer alan evlerin birçoğunun bu bölgede yaşamış insanların sosyal statüsü ve ekonomik durumlarına göre büyüklüklerinin de değiştiği izlenmektedir. Gazipaşa evlerinin ana malzemesini taş ve ahşap oluşturmaktadır. Taş, ahşap hatıllarla birlikte temel ve ana gövdeyi oluşturmaktadır. Oda ve sofalardan oluşan plan öğelerini tüm geleneksel yapılarda olduğu gibi planı şemasını iklim, topoğrafya, kültür, ekonomik yapı şekillendirmektedir. Birçoğu 19. yüzyıla ait olan tarihi bir vesika değerinde olan bu evlerin belgelenmesi ve gelecek nesillere aktarılması kültür mirasımız açısından önemlidir.

Antalya/Gazipaşa is a district that has hosted settlements for centuries. In this study, the traditional building architecture of the Gazipaşa region has been studied considering various variables such as: the regional, cultural, economic, geographical and religious influence upon both the plan and the building of these houses. In this study, the traditional, registered and unregistered houses in Gazipaşa district and the relatively qualified ones in rural and central areas were selected, the plan, materials, construction techniques and facades of five houses in the district center and five houses in rural Hasdere were examined. In this study, the place of Gazipaşa houses in the typologies of traditional residential architecture was investigated. It was observed that many of the houses in the region are different in size according to the social status and the economic conditions of the people who lived in this region. The main materials of Gazipaşa houses are stone and wood. Stone, along with wooden beams, form the base and main body. The plan elements consisting of rooms and sofas are shaped by the plan, climate, topography, culture and economic structure, as are all traditional buildings. The documentation of these houses, many of which belong to the 19th c. and their protection for future generations are important for our cultural heritage.