Giresun ili Tirebolu ilçesi meskûn yer adları üzerine bir inceleme

Abstract

Yer adlarının veriliş şeklini, anlamını ve geçirmiş oldukları değişimi inceleyen bilim dalı olan toponomi (toponymie) ülkemizde pek çok alandan araştırmacıların ve konuya ilgi duyanların üzerinde çalıştığı bir disiplindir. Tarih, coğrafya ve özellikle edebiyat gibi çeşitli disiplinlerden pek çok araştırmacı bugüne kadar Türkiye toponomisi hakkında ulusal ve uluslararası çapta çeşitli eserler ortaya koymasına rağmen yer adlarının incelenmediği yörelerin sayısı bir hayli fazladır. Bu tür çalışmaların sayısının artırılması; ülkemizin tarihini canlı tutmak ve kültürel değerlerini korumak adına kanıt niteliğinde olacaktır. Giresun’un büyük ve tarihi ilçelerinden olan Tirebolu’nun yerleşim halinde olan 50 köy ve 7 mahallesi bulunmaktadır. Bu köylerin hepsinin kendine has isimleri mevcuttur. Geçmiş dönemlerde farklı medeniyetlere ve farklı kültürlere ev sahipliği yapmış olan ilçedeki yer adlarının isimleri eski yıllarda değişik şekillerde kullanılmış ve günümüze ulaşmıştır. Yer adları yörede yaşayan insanların tarihinden, kültüründen ve etnik kimliğinden izler taşımaktadır. Bu sebeple Türkiye sınırları içindeki yer adlarının şifrelerinin çözülmesi önemlidir. Çalışmada Tirebolu ilçesi içerisine yer alan meskûn yer adları üzerinde durulacaktır. Çalışmanın ana malzemesini oluşturan toplam yer adı sayısı 432’dir. Çalışmada tespit edilen tüm yer adları önce leksik-semantik açıdan tasnif edilecek, daha sonra ise hem yapı hem de köken bakımından ele alınacaktır. Sonuç bölümünde sınıflandırma neticesinde her maddeden ne kadar örnek tespit edildiği bir tablo şeklinde sunulmuştur. Çalışmanın sonunda ek olarak Tirebolu ilçe sınırlarında tespit edilen tüm yer adlarının yer aldığı bir indeks verilmiştir.

The discipline that examines the way in which names are given, the meaning and the change they have undergone are called toponomy. Toponomy is a discipline where researchers and interested people from many fields work in our country. Although many researchers from various disciplines such as history, geography and especially literature put forward various works about the Turkish toponomy at the national and international scale the number of places where place names are not examined so far is quite high. Increasing the number of such studies; it will be proof to keep the history of our country alive and to preserve its cultural values. Tirebolu, which is one of the biggest and historical districts of Giresun, has 50 villages and 7 neighborhoods. All of these villages have their own names. The names of place names in the district, which had hosted different civilizations and different cultures in the past, have been used in different ways in the past years and have survived. The names of the place bear signs of the history, culture and ethnic identity of people living in the area. This is why Turkey decode the place names within its borders is important. In the study, the settled place names in the district of Tirebolu will be studied. The total number of place names constituting the main material of the study is 432. All the place names identified in the study will be firstly classified in lexical-semantics, then they will be dealt with in terms of both structure and origin. As a result of the classification in the conclusion section, it is presented as a table from which each sample is determined. At the end of the study, an index including all the place names found in the borders of Tirebolu district is given.