Ortaokul öğrencilerinin epistemolojik inançları, mantıksal düşünme yetenekleri ve fen başarıları ile sosyobilimsel konulara yönelik oluşturdukları argümanlar arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin yapay zekâ teknolojileri, hayvan deneyleri ve COVID-19 aşısından oluşan üç farklı sosyobilimsel konu yoluyla argümantasyon becerilerini incelemek ve öğrencilerin epistemolojik inançlarının, mantıksal düşünme yeteneklerinin, fen başarılarının ve cinsiyetlerinin argümantasyon becerilerini ne ölçüde yordadığını araştırmaktır. Araştırmada nicel araştırma yöntemi benimsenmiş olup ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu uygun örnekleme yöntemiyle seçilen ve 2022-2023 Eğitim-Öğretim yılında Antalya ili Alanya ilçesine bağlı bir devlet ortaokulunda 7. sınıfa devam eden 57'si kız, 45'i erkek toplam 102 öğrenci oluşturmuştur. Öğrencilerin epistemolojik inançları Özkan (2008) tarafından Türkçe'ye uyarlanan Epistemolojik İnanç Ölçeği ile elde edilirken, mantıksal düşünme yetenekleri Geban, Aşkar ve Özkan (1992) tarafından Türkçe'ye uyarlaması yapılan Mantıksal Düşünme Yetenek Testi ile belirlenmiştir. Ayrıca öğrencilerin fen başarıları fen bilimleri dersi dönem sonu karne not ortalamaları alınarak belirlenirken, argümantasyon becerileri ise üç senaryo sonundaki açık uçlu sorularla elde edilmiştir. Araştırmadan elde edilen verilerin analizi SPSS istatistiksel analiz paket programı ile yapılmıştır. Betimsel istatistiksel analizler öğrencilerin gelişmiş epistemolojik inançlara ve düşük mantıksal düşünme becerilerine sahip olduklarını; farklı senaryolar karşısında farklı duruşlar gösterdiklerini ve argümantasyon becerilerinin ise düşük düzeyde olduğunu göstermiştir. Çoklu regresyon analizi sonucuna göre ise, epistemolojik inanç, mantıksal düşünme becerisi, fen başarısı ve cinsiyet değişkenleri birlikte öğrencilerin argümantasyon becerisindeki değişimin %36'sını açıklamıştır.

The aim of this study was to examine middle school students' argumentation skills through three different socioscientific issues (i.e., artificial intelligence technologies, animal experiments, and the COVID-19 vaccine), and to investigate the extent to which students' epistemological beliefs, logical thinking abilities, science achievement and gender predict their argumentation skills. The research adopted a quantitative research method and used a correlational research design. The participants were selected through convenient sampling and consisted of a total of 102 seventh grade students (57 girls and 45 boys) from a public middle school in the Alanya district of Antalya province in 2022-2023 academic year. Students' epistemological beliefs were obtained through Epistemological Beliefs Questionnaire which was adapted to Turkish by Özkan (2008), while their logical thinking abilities were determined using the Logical Thinking Ability Test, adapted to Turkish by Geban, Aşkar, and Özkan (1992). Additionally, students' science achievements were determined based on their end-of-term science course grades, and their argumentation skills were assessed based on their responses to open-ended questions in three socioscientific scenarios. Data were analyzed by using the SPSS statistical analysis package program. Descriptive findings indicated that 7th grade students had advanced epistemological beliefs but low logical thinking abilities. They displayed differing stances in response to different scenarios, and their argumentation skills distributed across low levels. Multiple regression analysis results, on the other hand, showed that epistemological beliefs, logical thinking abilities, science achievement, and gender variables explained approximately 36% of the variance in students' argumentation quality.