Dijital teknoloji destekli terapötik rekreasyonun zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin fiziksel uygunluk düzeyine etkisi

Abstract

Araştırmanın amacı, dijital teknoloji destekli terapötik rekreasyonun (DİJİTREP) hafif düzeyde zihinsel yetersizliği (HZY) olan çocukların fiziksel uygunluk düzeyine etkisini incelemektir. Ayr ıca bu araştırmada ek olarak, uygulanan DİJİTREP programının sonuçları üzerinde geriye dönüş (detraining/antrenmansızlaşma) döneminin etkisi de incelenmiştir. Bu doğrultuda; uygulanacak DİJİTREP programlarının HZY olan çocukların fiziksel uygunluğunu etkileme düzeyi ve geriye dönüş ile kazanılan fiziksel uygunluk değişkenlerinde ortaya çıkabilecek kayıpların büyüklüğü konusunda spor bilimcilere bilgi sunulacağı düşünülmüştür. Bu çalışmada nicel araştırma yöntemlerinden ön test-son test kontrol gruplu deneysel araştırma deseni kullanılmıştır. Çalışmanın katılımcı belirlenmesinde kolayda örnekleme yönteminden yararlanılmıştır. Araştırmaya yaş ortalaması 12,27±1,02 olan 9 kız 15 erkek olmak üzere toplam 24 HZY öğrenci basit rastgele atama yöntem ile her grupta 12 kişi olmak üzere uygulama ve kontrol grubu olarak iki gruba ayrılmıştır. Uygulama grubu 10 hafta süresince haftada 2 gün, günde 40 dakika süren DİJİTREP programına katılmış, kontrol grubu ise rutin eğitimine devam etmiştir. Çalışmanın bitiminde eğitimde fırsat eşitliği ilkesine dayalı olarak kontrol grubuna da DİJİTREP' e katılma imkanı sunulmuştur. Çalışmada demografik bilgiler, araştırmacılar tarafından geliştirilen "Kişisel Bilgi Formu" ile elde edilmiş; DİJİTREP' in hafif tanımlazihinsel yetersizliği (HZY) çocukların fiziksel uygunluklarını ne düzeyde etkilediği "Brockport Fiziksel Uygunluk Testi" ile değerlendirilmiştir. Araştırma verileri, tüm gruplarda DİJİTREP öncesi, 10 haftalık DİJİTREP' in bitiminde ve geriye dönüş etkisi için verilen 8 haftalık ara sonrası olmak üzere üç aşamada toplanmıştır. Verilerin istatistiksel analizi SPSS (Version 26) paket programı ile yapılmıştır. Sayısal veriler Shapiro-Wilk testi ile normal dağılıma uygunluk açısından değerlendirilmiştir. Normal dağılım gösteren veriler ortalama (±) standart sapma ile normal dağılım göstermeyen veriler ise medyan (1. çeyreklik (q1) - 3. çeyreklik (q3)) değerleri ile özetlenmiştir. Kategorik veriler frekans ve yüzde oranları ile sunulmuştur. Gruplar arasında farklar Student t testi, Mann Whitney U testi, tekrarlanan ölçümlerde varyans analizi, Bonferroni testi, Friedman testi ve Cochran Q testi ile incelenmiştir. Katılımcıların DİJİTREP öncesi test sonuçlarına yönelik yapılan analizde, beden kompozisyonu, esneklik, kas kuvveti-dayanıklılığı ve aerobik kapasite değerlerinin istatitiksel olarak anlamlı düzeyde farklı olmadığı ve benzer fiziksel uygunluk düzeylerine sahip oldukları belirlenmiştir p (> 0,05). 10 haftalık DİJİTREP bitiminde yapılan ölçüm sonuçlarında uygulama grubunun beden kompozisyonu, kas kuvveti-dayanıklılığı ve aerobik kapasite değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönde farklılık olduğu (p<0,001) belirlenmiştir. 10 haftalık DİJİTREP' in katılımcıların fiziksel uygunluk düzeylerine olumlu katkısı olduğu tespit edilmiştir. 10 haftalık DİJİTREP bitiminde verilen 8 haftalık ara sonrası geriye dönüş etkisini belirlemek üzere yapılan ölçümlerde de istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönde farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır (p<0,05). Bu sonuç 10 haftalık DİJİTREP ile kazanılan fiziksel uygunluk gelişimin geri dönmediğini ve korunduğu göstermektedir. Sonuç olarak, DİJİTREP programı HZY çocukların fiziksel uygunluk düzeylerinde olumlu ve kalıcı etkiler oluşturmuştur. Bu bulgular, DİJİTREP'in HZY çocukların fiziksel uygunluk düzeylerini artırmada etkili bir müdahale olduğunu ve uzun vadede sürdürülebilir olduğunu göstermektedir. Çalışmanın sonuçları, HZY çocukların sağlıklı yaşam sürmeleri için gerekli olan fiziksel uygunluğa erişimde, DİJİTREP' in etkin bir araç olabileceğinin kanıtı niteliğindedir.

The aim of the study was to examine the effect of digital technology assisted therapeutic recreation (DIJITREP) on the physical fitness level of children with mild intellectual disability (MLI). In addition, in this study, the effect of the detraining period on the results of the DIJITREP programme was also examined. In this direction; it is thought that the level of the effect of the DIJITREP programmes to be implemented on the physical fitness of children with HZY and the magnitude of the losses that may occur in the physical fitness variables gained with the return period will provide information to sports scientists. In this study, pre-test-post-test control group experimental research design was used among quantitative research methods. Convenience sampling method was used to determine the participants of the study. A total of 24 HZY students, 9 girls and 15 boys, with an average age of 12.27±1.02 years, were divided into two groups as treatment and control groups with 12 people in each group by simple random assignment method. The intervention group participated in the DIJITREP programme for 40 minutes a day, 2 days a week for 10 weeks, while the control group continued their routine education. At the end of the study, the control group was also offered the opportunity to participate in DIJITREP based on the principle of equal opportunity in education. In the study, demographic information was obtained with the "Personal Information Form" developed by the researchers, and the effect of DIJITREP on the physical fitness of children with mild intellectual disability (IDD) was evaluated with the "Brockport Physical Fitness Test". The research data were collected in three stages: before DIGITREP in all groups, at the end of 10-week DIGITREP and after an 8-week break for the return effect. Statistical analysis of the data was performed with SPSS (Version 26) package programme. Numerical data were analysed by Shapiro-Wilk test for conformity to normal distribution. Normally distributed data were summarised with mean (±) standard deviation and non-normally distributed data were summarised with median (1st quartile (q1) - 3rd quartile (q3)) values. Categorical data were presented as frequencies and percentages. Differences between groups were analysed by Student t test, Mann Whitney U test, repeated measures analysis of variance, Bonferroni test, Friedman test and Cochran Q test. In the analysis of the pre-DIGITREP test results of the participants, it was determined that body composition, flexibility, muscle strength-endurance and aerobic capacity values were not statistically significantly different and they had similar physical fitness levels p (> 0.05). At the end of 10-week DIGITREP, it was determined that there was a statistically significant and positive difference (p<0,001) in the body composition, muscle strength-endurance and aerobic capacity values of the application group. It was determined that 10-week DIGITREP had a positive contribution to the physical fitness levels of the participants. At the end of 10-week DIGITREP, it was concluded that there was a statistically significant and positive difference in the measurements made to determine the return effect after the 8-week break (p<0.05). This result shows that the physical fitness improvement gained with 10-week DIGITREP was not reversed and preserved. As a result, DIJITREP programme had positive and permanent effects on the physical fitness levels of HZY children. These findings show that DIJITREP is an effective intervention in increasing the physical fitness levels of HZY children and is sustainable in the long term. The results of the study are evidence that DIJITREP can be an effective tool in accessing the physical fitness required for HZY children to lead a healthy life.