Okul öncesi öğretmenlerinin çevre eğitimine yönelik tutumları ve görüşleri

Abstract

Bu çalışmanın amacı, okul öncesi öğretmenlerinin çevre eğitimine yönelik tutum ve görüşlerinin belirlenmesidir. Bu çalışmada karma yöntemlerden açımlayıcı sıralı karma yöntem deseni kullanılmış olup, bu desende önce nicel veriler toplanıp analiz edildikten sonra bu verileri nitel veriler ile detaylı açıklamalar yer almıştır. Araştırmanın ilk aşaması olan nicel boyutta 109 okul öncesi öğretmeni yer almıştır. Araştırmanın ikinci aşaması olan nitel boyutta ise amaçlı örnekleme yöntemlerinden benzeşik örnekleme yöntemine göre ölçeklerin uygulandığı 109 öğretmen içinden en yüksek puan alan 5 okul öncesi öğretmeni yer almıştır. Bu öğretmenler ile görüşme tekniği kullanılarak görüşme bilgi formu doldurulmuş olup aynı zamanda 2022-2023 eğitim öğretim yılında uyguladıkları eğitim akışları toplanmıştır. Araştırmanın nicel boyutunda veri toplama aracı olarak demografik bilgi formu, Çevre Sorunlarına Yönelik Tutum Ölçeği ve Sürdürülebilir Çevre Eğitimine Yönelik Tutum Ölçeği kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde bağımsız gruplar için t-testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise 5 okul öncesi öğretmeninin 2022-2023 eğitim öğretim yılında uyguladıkları eğitim akışları toplanarak içerik analizi gerçekleştirilmiş, doküman analizi ile birlikte sonuçlar elde edilmiştir. Elde edilen bulgular sonucunda araştırmanın nicel kısmında okul öncesi öğretmenlerinin çevre sorunlarına yönelik tutumlarının orta düzeyde düşük olduğu tespit edilmiştir. Okul öncesi öğretmenlerinin çevre sorunlarına yönelik tutumlarında üniversitede ders alma, hizmet içi eğitim alma, deneyim yılı ve yaş gruplarına göre anlamlı bir fark saptanmamasıyla birlikte, sürdürülebilir çevre eğitimine yönelik tutumlarına genel olarak bakıldığında orta düzey yüksek tutuma sahip olduğu tespit edilmiştir. Okul öncesi öğretmenlerinin sürdürülebilir çevre eğitimine yönelik deneyim yılı ve yaş durumlarına göre anlamlı bir fark olmadığı ancak ders alma ve hizmet içi eğitim alma durumlarına göre anlamlı bir fark sergilediği saptanmıştır. Araştırmanın nitel bölümünde öğretmen görüşmelerinden elde edilen bulgular sonucunda çevre eğitimini önemsedikleri ancak öğretmenlerin kendilerini çevre eğitimi konusunda yetersiz gördükleri, alan gezilerinde izin almanın uzun sürmesi ve prosedürün fazla olması, yönetici sorunları, ekonomik yetersizlikler ve ulaşımın zorluğu gibi çeşitli sorunların ortaya çıkmasıyla birlikte dokümanlardan elde edilen bulgular sonucunda öğretmenlerin 2022-2023 eğitim öğretim yılında çevre eğitimi ile ilgili etkinliklere belirli gün ve haftalar ve mevsim geçişleri dışında yer vermedikleri tespit edilmiştir. Bu durumda öğretmenlerin sürdürülebilir çevre eğitimine yönelik tutumları orta düzeyde yüksek olmasına rağmen uygulamalarda bu tutumu sergilemedikleri tespit edilmiştir.

This study explores the attitudes and perceptions of preschool teachers towards environmental education (EE) using a mixed methods approach, specifically the explanatory sequential mixed methods design. The quantitative phase involved data collection from 109 preschool teachers utilizing demographic information forms, the Environmental Issues Attitude Scale, and the Sustainable Environmental Education Attitude Scale. The qualitative phase employed purposeful sampling, selecting 5 preschool teachers with the highest scores from the quantitative phase. These teachers participated in semi-structured interviews and provided their 2022-2023 academic year teaching plans for analysis. The quantitative findings revealed that preschool teachers exhibited moderately low attitudes towards environmental issues. No significant differences were observed in their attitudes based on university education, in-service training, years of experience, or age groups. Regarding sustainable environmental education, their attitudes were generally moderately high. However, no significant differences were found based on years of experience or age, while significant differences emerged in relation to university education and in-service training. The qualitative findings, derived from teacher interviews, indicated that teachers valued EE but perceived themselves as inadequately prepared. They identified various challenges hindering EE implementation, including lengthy and bureaucratic procedures for field trips, administrative issues, financial constraints, and transportation difficulties. Document analysis of the teachers' 2022-2023 teaching plans revealed that EE activities were primarily confined to specific days, weeks, and seasonal transitions, suggesting a discrepancy between their stated attitudes and actual practices.