Engelsiz turizm: Alanya örneği "Engelli turistlerin destinasyona ilişkin algılarının memnuniyet, tekrar ziyaret etme ve tavsiye etme niyeti üzerine etkisi"

Abstract

Engelsiz turizm gelişmekte olan ve turizm literatüründe gün geçtikçe daha fazla çalışılmaya başlanılan bir turizm türüdür. Engelsiz turizm/engelli turizmi, engelli bireylerin konaklama faaliyetlerini ve farklı yerler görmek amacıyla gerçekleştirdikleri seyahatleri içermektedir. Engelli bireyler, seyahatleri esnasında, konaklama işletmelerinde, müze ve ören yerleri, vb. çekim merkezleri ziyaretlerinde erişim engelleri ile karşılaşmaktadır. Engellilerin yaşamın her alanında olduğu gibi turizm faaliyetlerine de aktif olarak katılımlarının sağlanması, diğer sağlıklı bireyler ile eşit haklara sahip olması gerekir. Bu hakkı kullanabilmeleri ve turizm faaliyetlerine istendik düzeyde katılabilmeleri için, karşılaşabilecekleri güçlüklerin ortadan kaldırılması gerekir. Bu bağlamda ilk yapılması gereken bu güçlüklerin belirlenerek engelsiz turizm olanaklarının sağlanmasıdır. Bu gerekçe ile planladığımız araştırmanın amacı, Alanya destinasyonunu ziyaret eden engelli turistler perspektifinden engelli turist algısı, müşteri memnuniyeti ve tekrar ziyaret etme niyeti ve belirleyicilerinin saptanmasıdır. Araştırmanın evreni, Alanya ilçesini ziyaret eden 4 ve 5 yıldızlı otellerde konaklayan engelli turistler oluşturmaktadır. Alanya'yı ziyaret eden engelli turist sayısına ulaşılamadığından araştırmanın örneklemi %95 güven düzeyinde 1.000.000 kişiyi temsil etme özelliğine sahip 384 olarak belirlendi. Araştırma veriler 4 form ile toplandı; kişisel bilgi formu, engelli turist algısı ölçeği", müşteri memnuniyeti ölçeği ve tekrar ziyaret etme ve tavsiye etme niyeti ölçeği. Veriler 01.01.2023-31.08.2023 tarihleri arasında yüz yüze ve bırak-topla yöntemi ile toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler ve student t testi, ANOVA testi, korelasyon ve çoklu regresyon istatistik analiz yöntemleri kullanıldı. Çalışmaya katılanların %56,2'si erkek, %35,1'i 60-69 yaş grubundadır (yaş dağılımı X±SS; min- max 20-74). Katılımcıların %61,8'i Türkiye, %14'1'i İngiltere'den gelmiştir. Katılımcıların milliyetinin %70,5'i Türkiye, %14,12'i İngiltere'dir. Engelli turist algısı dağılımı 3,305±0,715 (min-max 1-5), müşteri memnuniyeti dağılımı 3,735±0,948 (min- max 1-5) ve tekrar ziyaret etme ve tavsiye etme dağılımı 3,865±1,161 (min-max 1- 5)'dir. Çalışmada müşteri memnuniyeti eğitim durumu, sigara kullanımından negatif, engelli turist algısından ise pozitif yönde etkilendiği saptandı (p<0.05). Tekrar ziyaret etme ve tavsiye etme durumunun ise eğitim durumu, sosyal sınıf, sigara kullanımından negatif, engelli turist algısından ise pozitif yönde etkilendiği tespit edildi (p<0.05). Çalışmada ayrıca, tekrar ziyaret etme ve tavsiye etme ile müşteri memnuniyeti ve engelli turist algısı arasında pozitif yönlü güçlü bir ilişki olduğu tespit edildi. Sonuç olarak, çalışmanın önemli bir sonucu engelli turist algıları pozitif yönde arttıkça müşteri memnuniyeti ve tekrar ziyaret etme niyetinin artmasıdır. Diğer önemli sonucu ise sosyoekonomik düzeyin belirleyici olduğu, sosyoekonomik düzeyi daha iyi olanların müşteri memnuniyetleri ve tekrar ziyaret etme ve tavsiye etme niyetinin diğerlerine göre daha kötüdür. Bu sonuçlardan yola çıkarak Engelli turistlerle iletişim kurarak tatil deneyimlerini sürekli olarak iyileştirmek için geri bildirim toplanmalı ve engelli turist gruplarını ağırlamaya yönelik özel paketler veya indirimler sunulmalıdır.

Disability-free tourism is a type of tourism that is developing and is being studied more and more in the tourism literature. Barrier-free tourism/disabled tourism includes accommodation activities of disabled individuals and their travels to see different places. Individuals with disabilities encounter access barriers during their travels, accommodation establishments, museums and archaeological sites, etc. during their visits to attraction centres. It is necessary to ensure that disabled people actively participate in tourism activities as in all areas of life and have equal rights with other healthy individuals. In order for them to use this right and participate in tourism activities at the desired level, the difficulties they may encounter should be eliminated. In this context, the first thing to be done is to determine these difficulties and to provide barrier-free tourism opportunities. The aim of the research we have planned with this rationale is to determine the perception of disabled tourists, customer satisfaction and intention to visit again and determinants from the perspective of disabled tourists visiting Alanya destination. The population of the research consists of disabled tourists staying in 4 and 5 star hotels visiting Alanya district. Since the number of disabled tourists visiting Alanya could not be reached, the sample of the research was determined as 384, which has the feature of representing 1.000.000 people at 95% confidence level. The research data were collected with 4 forms; personal information form, disabled tourist perception scale", customer satisfaction scale and intention to visit and recommend again scale. The data were collected between 01.01.2023-31.08.2023 by face-to-face and drop-and- collect method. Descriptive statistics and student t test, ANOVA test, correlation and multiple regression statistical analysis methods were used in the evaluation of the data. Of the participants, 56.2% were male and 35.1% were between the ages of 60-69 (age distribution X±SS; min-max 20-74). 61,8% of the participants came from Turkey and 14,1% from England. The nationality of the participants is 70,5% from Turkey and 14,12% from England. The distribution of perception of disabled tourists is 3,305±0,715 (min-max 1-5), the distribution of customer satisfaction is 3,735±0,948 (min-max 1-5) and the distribution revisiting and recommending is 3,865±1,161 (min- max 1-5). In the study, it was found that customer satisfaction was negatively affected by educational status, smoking and positively affected by the perception of disabled tourists (p<0.05).It was determined that revisiting and recommending were negatively affected by education level, employment status, smoking and positively affected by the perception of disabled tourists (p<0.05). In the study, it was also determined that there was a strong positive relationship between revisiting and recommending, customer satisfaction and perception of disabled tourists. As a result, an important result of the study is that as the perceptions of disabled tourists increase positively, customer satisfaction and intention to visit again increase. The other important result of the study is that socioeconomic level is determinative, and those with better socioeconomic level have worse customer satisfaction and intention to revisit and recommend than others. Based on these results, feedback should be collected to continuously improve holiday experiences by communicating with disabled tourists and special packages or discounts should be offered to accommodate disabled tourist groups.