Ortaokul öğrencilerinin okul yaşantılarına yönelik algıları, bilişsel esneklikleri ve matematik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Ortaokul öğrencilerinin okul ortamında karşılaştıkları durumlar ve bilişsel esneklikleri, eğitim sürecindeki başarıları üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Olumlu okul deneyimleri ve bilişsel esneklik seviyelerinin yüksekliği, öğrencilerin akademik ilerlemeleri üzerinde rol oynamaktadır. Bu nedenle, öğrencilerin okuldaki eğitim, öğretim deneyimlerini algılama ve bilişsel esneklik düzeylerini araştırmak büyük önem arz etmektedir. Yüksek akademik beklentiler, özerk öğrenme, okul devamsızlığında azalma ve yıkıcı davranışlarda azalma, öğrencilerin okula aidiyet duygularından ve öğrenmeye yönelik tutumlarından etkilenir. Bu durumla birlikte okulda karşılaşılan beklenmedik olaylar karşısında ortaokul öğrencilerinin yüksek düzeyde bilişsel esnekliğe sahip olması, okul yaşantılarında kendilerine yardımcı bir yetidir. Yüksek bilişsel esnekliğe ve okula karşı olumlu tutumlara sahip öğrencilerde, bir sonraki eğitim seviyesine geçmeye daha istekli olma ve sınıfta yeni şeyler öğrenme konusunda motivasyon artışı sağlanabilir. Bilişsel esnekliği yüksek ve akademik olarak motive olan öğrenciler, sınavlarında daha başarılı olur, ödevlerini ve sorumluluklarını tamamlamak için gereken hassasiyet ile duyarlılığı sergileyebilirler. Bu çalışmanın amacı, üç farklı değişkenin ortaokul öğrencileri üzerinde bazı demografik değişkenler bakımından nasıl farklılaştığını ve bu değişkenlerin birbiri arasında nasıl bir ilişki olduğunu incelenmesidir. Ortaokul öğrencilerinin okul yaşantılarına yönelik algı, bilişsel esneklik ve matematik başarısı değişkenlerine bakılarak incelemeler gerçekleştirilmiştir. Çalışmada ortaokul çocuklarının matematik başarısı ile bilişsel esneklik ve algılanan okul deneyimleri arasında nasıl bir ilişkinin olduğunun ortaya konulmasına da odaklanılmıştır. Çalışmada nicel bir araştırma deseni olan ve üç değişken arasındaki ilişkilerin incelenmesi amacıyla ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmaya 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Antalya ili ve ilçelerinde bulunan bazı ortaokullarda öğrenim gören 5., 6., 7. ve 8.sınıf düzeyinde 1391 öğrenci katılmıştır. Araştırmanın verileri, Baytemir, Akın Kösterelioğlu ve Kösterelioğlu (2015) tarafından Türkçeye uyarlanan "Algılanan Okul Yaşantıları Ölçeği" ve Çelikkaleli (2014a) tarafından geliştilirilen "Bilişsel Esneklik Ölçeği" kullanılarak ve öğrencilerin birinci dönem aldıkları matematik dersi not ortalamaları öğrenilerek toplanmıştır. İstatistiksel hesaplamalarda ise bağımsız örneklem t testi, ANOVA, Pearson korelasyon testi ve regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular ışığında bilişsel esneklik, okul yaşantılarına yönelik algı ve matematik başarısı arasındaki ilişkilerin düşük düzeyde pozitif yönlü istatistiksel olarak anlamlı olduğu saptanmıştır. Bir diğer sonuç ise ortaokul öğrencilerinin matematik başarıları orta düzey, bilişsel esneklikleri ve okul yaşantılarına yönelik algıları yüksek düzey bulunmuştur. Matematik başarı puanlarında cinsiyet değişkenine göre istatistiksel olarak anlamlı bir fark görülmediği, okul yaşantılarına yönelik algıları ve bilişsel esnekliklerinde ise istatistiksel olarak anlamlı bir fark görüldüğü sonucuna ulaşılmıştır. Sınıf düzeylerine göre incelendiğinde ise öğrencilerin bilişsel esneklikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark görülmemekle birlikte algılanan okul yaşantıları ve matematik başarılarında istatistiksel olarak anlamlı bir fark görüldüğü sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca matematik başarılarına göre öğrencilerin bilişsel esneklikleri ile algılanan okul yaşantıları anlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır. Son olarak ortaokul öğrencilerinde bilişsel esnekliklerin ve okul yaşantılarına yönelik algıların matematik başarılarını belirli miktarda yordadığı sonucuna ulaşılmıştır.

The situations that secondary school students encounter in the school environment and their cognitive flexibility have a significant impact on their mathematics success in learning process. Positive school experiences and high levels of cognitive flexibility have a significant impact on students' academic progress. Therefore, it is of great importance to investigate students' perception of education and teaching experiences at school and their cognitive flexibility levels. High academic expectations, autonomous learning, reduction in school absenteeism and reduction in disruptive behaviors are affected by students' sense of school belonging and attitudes towards learning. With this situation, secondary school students' high level of cognitive flexibility in the face of unexpected events at school is a helpful ability in their school life. Students with high cognitive flexibility and positive attitudes towards school can be more willing to move on to the next level of education and increase motivation to learn new things in the classroom. Students who are highly cognitively flexible and academically motivated will do better on their exams and display the sensitivity and responsiveness needed to complete their assignments and responsibilities. The purpose of this study is to examine the effects of three different variables on middle school students. These variables are middle school students perceptions of school experiences, cognitive flexibility, and mathematics achievement. In the study, the cognitive flexibility inventory and the perceived school experiences scale were used to investigate the relationship between the three different conditions and the mathematicsachievement of middle school children. A quantitative research design was used in the study. Since the relationships between three different variables were examined in the study, the relational survey model was used. In the 2022-2023 academic year, 1391 students in the 5th, 6th, 7th and 8th grade secondary schools in Antalya province and its districts participated in the research. The data of the research were collected throughthe "Perceived School Experiences Scale" adapted into Turkish by Baytemir, Akın Kösterelioğlu and Kösterelioğlu (2015) the "Cognitive Flexibility Scale" developed by Çelikkaleli (2014a) and their mathematics grades taken in the previous teaching-learning year. In statistical calculations, independent sample t test, ANOVA, Pearson correlation test and regression analysis were used. In the light of the findings obtained in the study, a low-level positive and statistically significant relationship was found between cognitive flexibility, perception of school life and mathematics achievement. Another result is that middle school students' mathematics achievement is moderate, their cognitive flexibility and perceptions about school life are high. It was concluded that there was no statistically significant difference in mathematics achievement scores according to the gender variable, but a statistically significant difference was observed in their perceptions of school life and cognitive flexibility. When analyzed according to grade levels, it was concluded that although there was no statistically significant difference between students' cognitive flexibility, there was a statistically significant difference in perceived school life and mathematics achievement. In addition, students' cognitive flexibility and perceived school life differ significantly according to their mathematics achievement. Finally, it was concluded that the cognitive flexibility of secondary school students and their perceptions of their school life predicted their mathematics achievement to a certain extent.