Finansal etkinlik ölçümünde veri zarflama analizi: BİST'te ampirik bir uygulama

Abstract

Türkiye'nin makroekonomik hedefleri doğrultusunda, sanayi sektörü önem arz etmektedir. Bu sekörde faaliyet gösteren işletmelerin finansal performansları da sektörün performansının bir göstergesi olarak kabul edilebilir. Sektörün önemli işeltmeleri ise BIST'te işlem görmektedir. Bu sebeple, BIST Sınai Endeksi'nde bulunan ve Türkiye'nin en çok ihracat yaptığı sektörler olan, otomotiv, hazır giyim ve konfeksiyon, çelik ve elektrik elektronik ve hizmet setkörlerinde faaliyet gösteren 49 şitketin 2015 ve 2016 yılı finansal etkinlikleri ölçülmüştür. Finansal etkinliğin ölçümünde Veri Zarflama Analizi kullanılmıştır. Öncelikle CCR modeli ile her iki yılın finansal etkinlik değerleri bulunmuş ve iki yıl arasındaki değişimler belirtilmiştir. Ardından analiz BCC modeli ile tekrar edilmiştir. Her iki model de girdiye yönelik kurulmuştur. Çalışmada, Aktif Toplam, Özkaynak, Net İşletme Sermayesi (NİS), Cari Oran, Yabancı Kaynak / Toplam Aktif, Özkaynak / Yabancı Kaynak, Özkaynak / Toplam Aktif, Net Satışlar / Özkaynak, NİS / Net Satışlar, NİS / Net Kar girdi olarak; Net Satışlar, Net Kar / Özkaynak, Net Kar / Toplam Aktif ise çıktı olarak kullanılmıştır. Bu analizler sonucunda 2015 yılında 34 işletmenin etkin, 15 işletmenin etkin olmadığı; 2016 yılında ise önemli sayıdaki işletmenin etkinliklerini kaybettiği ve 15 işletmenin etkin, 34 işletmenin etkin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

According to the macroeconomic goals of Turkey, industry has an importance. Financial performances of companies operate in this sector, can be regarded as an indicator of performance of the sector. And the main companies of the sector are traded at Istanbul Exchange Market (BIST). Thus, financial efficiencies of 49 companies which are traded in BIST Industry Index and also operate in Automotive, Apparel, Steel, Electric Electronic and Services sectors that have biggest share in Turkey's export, have measured for 2015 and 2016. Data Envelopment Analysis has been used for finacial effciency measurement. First it had been measured by CCR model of DEA for the both years and stated the differences between two years, then the analysis repeated with BCC model of DEA. Both models are established as input oriented. In the study, Total Assets, Equity Capital, Net Current Assets, Current Ratio, Liability / Total Assets, Equity Capital / Liability, Equity Capital / Total Assets, Net Sales / Equity Capital, Net Current Assets / Net Sales, Net Sales / Net Profit are used as input; Net Sales, Net Profit / Equity Capital, Net Profit / Total Assets are used as output. It has been concluded that in 2015, 34 companies are efficient and 15 companies are not; in 2016, significant amount of them has lost the status of being efficient and 15 companies are efficient and 34 companies are not.