Akıcı Okuma Becerisi Bakımından Türkçe Dersi Öğretim Programı ve Ders Kitapları Üzerine Eleştirel Bir Analiz

Abstract

Türkçe dersinin öğrenme alanlarından biri olan okuma, öğrencinin yaşamboyu kullanacağı temel becerilerden biridir. Bu anlayıştan hareketle, Türkçedersine ait öğretim programları öğrencilerin birinci sınıftan sekizinci sınıfakadar okuma-anlama becerilerini geliştirmeye odaklanmaktadır. Okumadanfarklı olarak akıcı okuma, programlarda ayrı bir öğrenme alanı olarak 2018’ekadar kendine yer bulamamıştır. Okumanın ileri bir boyutu olarakdüşünülen akıcı okuma, bir metin içerisinde anlam ünitelerine dikkat ederekbelli bir hızda, konuşurcasına yapılan okumadır. Akıcı okumanın dört temelbileşeni vardır: Doğru okuma, hız, prozodi ve anlama. Doğru okuma, hız veprozodi sayesinde akıcı bir okuma gerçekleşmekte ve anlama kolaycaulaşılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, akıcı okumanın temel bileşenleriniyansıtma durumu bakımından öğretim programındaki kazanımları ve derskitaplarındaki etkinleri incelemektir. Araştırmada veri toplama aracı olarakilgili literatürün derlenmesiyle belirlenen ‘Akıcı Okumanın Temel BileşenleriFormu’ kullanılmıştır. Araştırmanın inceleme nesnelerini ise 2019 TürkçeDersi Öğretim Programı (TDÖP) ile MEB ve özel yayınevlerine ait (1-8sınıflar) on dört adet Türkçe ders kitabı oluşturmaktadır. Nitel biryaklaşımla desenlenen araştırmada doküman inceleme yöntemikullanılmıştır. Verilerin analizinde ise nitel araştırma tekniklerindenbetimsel analiz kullanılmıştır. Araştırmanın sonuçları, TDÖP’dekikazanımların ve ders kitaplarındaki etkinliklerin akıcı okumanın temelbileşenleri üzerinde yeterince odaklanmadığını ortaya koymaktadır.Programda özellikle prozodi ile ilgili kazanımlara daha fazla yer verildiği,doğru okuma ve hız ile ilgili kazanımların ise ihmal edildiği tespitedilmiştir. Bununla birlikte incelenen ders kitaplarında da özellikle doğruokuma ve hız ile ilgili kazanım ve etkinliklerin yetersiz olduğubelirlenmiştir. Ayrıca ders kitaplarında prozodi ile ilgili etkinlik veyönergelere daha fazla yer verilmiştir. Bunun yanı sıra hem öğretimprogramında hem de ders kitaplarındaki etkinlik ve yönergelerde akıcıokumayla ilgisi bulunmayan unsurlara da yer verildiği görülmüştür.