Yeniden İşlevlendirme Uygulamalarında Özgünlük Kayıplarının Araştırılması: Geleneksel Alanya Konutları Örneği

Abstract

Kent merkezlerindeki tarihi dokularda günümüzde rant marjları çok yükselmiş, tarihi yapılara turizm ve ticaret işlevleri verme eğilimi artmıştır. Yeniden işlevlendirme adı verilen bu uygulama aslında terk edilmiş ya da özgün işlevini devam ettirmesi mümkün olmayan yapıları, yeni bir işlevle kullanımını sağlayarak gelecek kuşaklara aktarmak için geliştirilmiş bir koruma yöntemidir. Ancak bu yöntem günümüzde sanki bir tasarım modeli gibi kullanılarak tarihi yapıların özgün değerlerinden çok fazla kayıplara neden olmaktadır. Koruma yasasındaki esneklik, sayısal nicelik ve şahıs mülkiyetlerinde olmaları gibi sebeplerle yeniden işlevlendirilerek özgünlük değerlerinden en çok kayıplar veren yapılar geleneksel konutlardır. Tarihi yapılar ve bu yapıların oluşturduğu tarihi çevre, bölgeye özgü fiziksel ve kültürel özellikler sonucu oluşmuş geleneksel mimari örneklerdir. Özellikle geleneksel konutlar bulunduğu bölgedeki günlük yaşam ve kültürü hakkında önemli veriler sunan tarihi belgelerdir. Bu nedenle diğer tarihi yapılar gibi geleneksel konut yapılarının da özgünlüklerinin korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması önem arz etmektedir. Yeniden işlevlendirme ile özgün değerlerini yitiren tarihi çevrelerden birisi de Antalya'nın önemli turizm merkezlerinden birisi olan Alanya’dır. Bu nedenle bu çalışmada yeniden işlevlendirme ile restorasyonu yapılan geleneksel Alanya konutları çalışma alanı olarak seçilmiş, bu bölgedeki uygulamaların olumlu ve olumsuz yönleri ortaya konularak tartışılmıştır.