Sorgulanan küreselleşme olgusu, gelişmekte olan ülkeler açısından fırsat mı? Tehdit mi?

Abstract

Küreselleşme günümüz koşullarında tek boyutta incelenmesi mümkün olmayan, hayatın hemen her alanını etkileyen bir sosyal olgudur. Küreselleşme olgusu, teknolojik yenilikler, bilgiye erişim ve bilginin kullanımı sayesinde dünya ekonomilerinin yakınlaşması veya bütünleşmesi olarak da ifade edilebilmektedir. Yirminci yüzyılın son çeyreğiyle birlikte teknolojiye ve bilgiye ulaşılabilirlikte yaşanan gelişmeler tüm dünya ekonomileri üzerinde farklı etkiler meydana getirmiştir. Küreselleşmenin geldiği bu noktada, iktisat literatüründe yapılan tartışmalar genel olarak iki farklı bakış açısı ortaya çıkarmıştır. Bir taraf, küreselleşmeyi, neoliberal iktisadi politikaların ve teknolojik gelişmelerin itici etkisiyle, ülkelerin refaha ulaşmasında bir fırsat olarak görürken, diğer taraf ise, küreselleşmenin ülkeler ve toplumlar arasındaki gelir seviyesi farklılıklarını artıran ve yoksul-zenginlik ayırımını keskinleştiren bir unsur olduğunu ileri sürmektedir. Oysa yirmi birinci yüzyılın başında hızlanan küreselleşme süreci, artıları ve eksileriyle, avantaj ve dezavantajlarıyla, tehdit ve fırsatlarıyla beraber aynı anda yaşanan iktisadi bir olgudur. Bundan dolayıdır ki, bu araştırmada, son yıllarda hızla yükselen ekonomik küreselleşmenin, serbest piyasalar bağlamında teknoloji ve bilgi ekonomisinin de etkisiyle dünya ekonomileri açısından bir fırsat mı, tehdit mi olduğu fikri sorgulanmakta ve gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler bağlamında bir inceleme yapılmaktadır.