Dönüşümcü liderliğin örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi: İlköğretim ve ortaöğretim okullarında bir araştırma

Abstract

Amaç – Örgütsel yaşamda bireylerin amaç ve uygulamalara aktif katılımı, yöneticilerin liderlik yaklaşımlarıyla yakından ilgilidir. Kendisiyle ilgilenilen, beklenti ve görüşleri yöneticiler tarafından dikkate alınan bireylerin, örgütsel işleyişe katılımı daha yüksek düzeyde olacaktır. Bu durum, eğitim örgütlerinin başarısı için de önem arz etmektedir. Bu araştırmanın amacı, okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik stilleriyle öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Yöntem – Çalışma, nicel araştırma tasarımını benimsemektedir. Araştırmanın verileri 2018-2019 eğitim-öğretim yılı ikinci döneminde, Antalya ili, Gazipaşa ilçesindeki ilköğretim ve ortaöğretim devlet okullarında çalışan 159 öğretmenden anket yöntemiyle elde edilmiştir. Araştırma hipotezleri, regresyon analizi kapsamında test edilmiştir. Bulgular – Yöneticilerin dönüşümcü liderlik yaklaşımlarının, öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları üzerinde pozitif yönlü ve anlamı bir etkisi vardır. Dönüşümcü liderlik alt boyutlarından ilham verici motivasyon ve bireysel ilgi, örgütsel vatandaşlık davranışının açıklanmasında pozitif yönlü bir etkiye sahipken, karizma ve entelektüel özendirme boyutları anlamlı etkiye sahip değildir. Tartışma – Araştırma sonuçları, okul yöneticilerinin bazı dönüşümcü liderlik yaklaşımlarının, yapılan çeşitli çalışmalardan farklı olarak, öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları üzerinde etkiye sahip olduğunu göstermektedir.

Purpose – Active participation of individuals in goals and practices in organizational life is closely related to the leadership attitudes of managers. Individuals who are interested in them, whose expectations and opinions are taken into consideration by the managers participate to the organizational process at higher level. This is also important for the success of educational organizations. The purpose of this research is to analyze the causal relationship between the transformational leadership styles of school managers and organizational citizenship behaviors of teachers. Design/methodology/approach – The study adopts quantitative research design. The data of this research have been gathered through surveys conducted on 159 teachers working in primary and secondary state schools in Gazipaşa district of Antalya in the second term of 2018-2019 of school year. Research hypotheses were tested within the scope of regression analysis. Findings – Transformational leadership approaches have a positive and significant impact on teachers’ organizational citizenship behavior. Transformational leadership’s inspirational motivation and individualized consideration dimensions have a positive impact on teachers’ organizational citizenship behavior while charisma and intellectual stimulation dimensions have no significant impact. Discussion – Research results show that, unlike various studies, some of the transformational leadership approaches of school managers have an impact on teachers' organizational citizenship behaviors. A number of recommendations are provided for future research.